Iwona Wolan
- Chemia
- Projekty z chemii
- PSO z zajęć technicznych
- PSO język polski
- Dostosowanie wymagań edukacyjnych z języka polskiego
- PSO matematyka
- Wymagania z matematyki
- PSO biologia
- PSO chemia
- PSO język angielski
- PSO język niemiecki
- PSO muzyka
- Kryteria oceniania muzyka
- PSO plastyka
- PSO WOS
- PSO geografia
- PSO fizyka
- PSO biologia
- PSO język francuski
- PSO religia
- PSO informatyka
- PSO wychowanie fizyczne
- Plan pracy wychowawczej
- Nowa podstrona
- Tekstowa podstrona
Nowa podstrona
PSO historia oraz wymagania na poszczególne oceny w roku szkolnym 2012/2013
- klasa I gimnazjum
Temat lekcji
Zagadnienia
Wymagania na poszczególne oceny
dopuszczająca
dostateczna
dobra
bardzo dobra
celująca
Co to jest historia?
- historia jako nauka
- definicja źródeł historycznych
- podział źródeł historycznych
- archeologia jako nauka pomocnicza historii
- epoki historyczne
- dawne sposoby mierzenia czasu
- poprawnie posługuje się terminami: historia, źródło historyczne, nasza era, przed naszą erą, wiek
- dokonuje prostej klasyfikacji źródeł historycznych
- podaje przykłady źródeł pisanych i niepisanych
- określa wiek danego wydarzenia
- poprawnie posługuje się terminami: archeologia, epoki historyczne, chronologia, prahistoria
- wymienia nazwy epok historycznych w kolejności chronologicznej: starożytność, średniowiecze, nowożytność, współczesność
- umiejscawia wydarzenia w odpowiedniej epoce historycznej
- wyjaśnia, na czym polega praca historyka i archeologa
- wymienia stosowane w przeszłości sposoby mierzenia czasu
- określa ramy chronologiczne epok historycznych
- omawia rolę źródeł historycznych
w procesie poznawania dziejów
- rozumie potrzebę tworzenia systemu datacji i posługiwania się nim
ROZDZIAŁ I: POCZĄTKI CYWILIZACJI
1. Prahistoria człowieka
- pochodzenie człowieka
- ewolucja człowieka i jej etapy
- cechy charakterystyczne poszczególnych gatunków człowiekowatych
- osiągnięcia człowieka pierwotnego
- poprawnie posługuje się terminami: australopitek, homo sapiens, koczowniczy tryb życia
- wskazuje na mapie kolebkę ludzkości
- poprawnie posługuje się terminami: homo habilis, homo erectus, homo neandertalensis, homo sapiens, ewolucja, paleolit
- wymienia w kolejności etapy ewolucji człowieka
- opisuje warunki życia ludzi
w czasach prahistorycznych
- podaje nazwy najważniejszych wynalazków człowieka z czasów prahistorycznych
- określa ramy chronologiczne kolejnych etapów ewolucji człowieka
- podaje najistotniejsze cechy wyglądu różnych gatunków człowiekowatych
i ich umiejętności
- wskazuje na mapie kierunki i trasy ekspansji gatunku ludzkiego
- omawia znaczenie tworzenia i praktycznego zastosowania narzędzi oraz opanowania umiejętności krzesania ognia dla rozwoju człowieka
- wyjaśnia, na czym polegała zależność człowieka od przyrody
- wymienia przyczyny powstania pierwszych dzieł sztuki praludzi
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
Tajemnice sprzed wieków – Jak zbadano pochodzenie człowieka?
- teorie dotyczące powstania człowieka
- Karol Darwin i jego odkrycie
- zadania antropologii
- przedstawia główne założenia teorii Karola Darwina
- wymienia teorie dotyczące powstania człowieka
- poprawnie posługuje się terminami: ewolucjonizm, antropologia
- opisuje, czym zajmuje się antropolog
- omawia sposoby ustalania wieku znalezisk
- omawia teorię ewolucji Karola Darwina
- wyjaśnia różnice między teorią kreacjonizmu a ewolucjonizmu
- przedstawia znaczenie badań naukowych oraz wykorzystania różnych technologii dla poznania historii człowieka
- prezentuje argumenty zwolenników
i przeciwników ewolucjonizmu
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
2. Czas wielkich przemian
- wpływ zmian klimatu na życie człowieka
- rewolucja neolityczna
- początki rolnictwa i hodowli
- pierwsze osady
- budowle megalityczne
- początek metalurgii
- poprawnie posługuje się terminami: rewolucja neolityczna, osiadły tryb życia, osada, epoka brązu, epoka żelaza
- przedstawia zmiany, które zaszły w życiu człowieka w okresie neolitu
- podaje nazwy metali wykorzystywanych przez praludzi do wytopu broni, narzędzi, ozdób
- poprawnie posługuje się terminami: neolit, megalit
- określa ramy chronologiczne rewolucji neolitycznej
- opisuje życie codzienne ludzi przed rewolucją neolityczną
- omawia sposób wytopu brązu i żelaza
- przedstawia wpływ zmian klimatycznych na tryb życia człowieka pierwotnego
- omawia tryb życia i zajęcia ludzi epoki neolitu
- nazywa i lokalizuje na mapie pozostałości najstarszej znanej osady ludzkiej
- wskazuje na mapie miejsce położenia najbardziej znanej budowli megalitycznej
- wyjaśnia, jakie zmiany nastąpiły
w życiu człowieka dzięki opanowaniu umiejętności wytopu metali
- omawia tryb życia i zajęcia ludzi epoki neolitu
- charakteryzuje wygląd osad neolitycznych
- opisuje wygląd i funkcje budowli megalitycznych
- uzasadnia słuszność określenia rewolucja dla zmian, które zaszły
w życiu człowieka w okresie neolitu
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
3. W kraju Sumerów
- położenie geograficzne i warunki naturalne Mezopotamii
- powstanie pierwszych państw
- organizacja państwa Sumerów
- osiągnięcia cywilizacji sumeryjskiej
- poprawnie posługuje się terminami: cywilizacja, Mezopotamia, system irygacyjny, Sumerowie, miasto-państwo
- lokalizuje na mapie Mezopotamię
- omawia położenie geograficzne i warunki naturalne panujące w Mezopotamii
- wymienia osiągnięcia Sumerów
- podaje ramy chronologiczne istnienia cywilizacji sumeryjskiej
- poprawnie posługuje się terminami: Żyzny Półksiężyc, król-kapłan, zikkurat
- określa rolę rzek w starożytnej Mezopotamii
- opisuje wygląd miast sumeryjskich
- charakteryzuje oddziaływanie warunków naturalnych na życie mieszkańców Mezopotamii
- omawia organizację państwa Sumerów
- przedstawia związek między budową
i utrzymaniem sieci irygacyjnej
a powstaniem pierwszych państw
- wyjaśnia, jaki wpływ na organizację pierwszych państw miało ich położenie geograficzne oraz warunki naturalne
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
4. Babilonia i Asyria
- państwo babilońskie
- Hammurabi i jego kodeks prawny
- Babilon
- państwo asyryjskie
- organizacja armii asyryjskiej
- poprawnie posługuje się terminami: Babilon, Kodeks Hammurabiego, politeizm
- określa, kim był i czym zasłynął Hammurabi
- lokalizuje na mapie państwo babilońskie i asyryjskie
- omawia najważniejsze zasady prawne zapisane w Kodeksie Hammurabiego
- zna wydarzenia związane z datami: ok. 2 tys. lat p.n.e., XVIII w. p.n.e., VII w. p.n.e., 612 r. p.n.e., VI w. p.n.e.
- poprawnie posługuje się terminami: Aszur, Niniwa, wiszące ogrody, rydwan
- określa, kim byli czym zasłynęli: Nabuchodonozor II, Sargon II Wielki, Asurbanipal
- omawia organizację państwa babilońskiego
- prezentuje najważniejsze fakty
z historii Asyrii i Babilonii
- interpretuje zasadę „oko za oko, ząb za ząb”
- omawia system religijny starożytnej Babilonii
- przedstawia osiągnięcia cywilizacji asyryjskiej
- wymienia rodzaje wojsk wchodzących w skład armii asyryjskiej
- ocenia starożytny system prawny
- omawia system religijny starożytnej Babilonii
- wymienia czynniki, które umożliwiły Asyryjczykom prowadzenie skutecznej polityki podbojów
- wyjaśnia znaczenie kodyfikacji prawa dla sprawnego funkcjonowania państwa
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
5. W Egipcie faraonów
- położenie geograficzne i warunki naturalne Egiptu
- Nil i jego rola
- organizacja państwa egipskiego
- społeczeństwo starożytnego Egiptu
- poprawnie posługuje się terminami: Egipt Górny, Egipt Dolny, faraon
- lokalizuje na mapie Egipt
- omawia położenie geograficzne i warunki naturalne panujące w Egipcie
- zna wydarzenia związane z datami: ok. 3 tys. lat p.n.e., XIII w. p.n.e., 31 r. p.n.e.
- podaje ramy chronologiczne istnienia cywilizacji egipskiej
- przedstawia najważniejsze dokonania Ramzesa II
- charakteryzuje strukturę społeczeństwa egipskiego
- określa zakres władzy faraona
- wyjaśnia rolę Nilu w rozwoju cywilizacji egipskiej
- omawia organizację państwa egipskiego
- opisuje państwo egipskie za panowania Ramzesa II
- uzasadnia słuszność określenia „Egipt – darem Nilu”
- tłumaczy, jaką rolę odgrywały poszczególne warstwy społeczeństwa egipskiego
- prezentuje dzieje Egiptu w I tysiącleciu p.n.e.
- wskazuje i ocenia źródła potęgi starożytnego Egiptu
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
6. Piramidy, mumie i hieroglify
- religia Egipcjan
- wiara w życie pozagrobowe
- osiągnięcia cywilizacji egipskiej
- pochówek zmarłych – mumifikacja, grobowce, piramidy
- poprawnie posługuje się terminami: politeizm, mumia, mumifikacja, sarkofag, piramida, hieroglify
- wymienia imiona najważniejszych bogów egipskich
- przedstawia największe osiągnięcia cywilizacji egipskiej
- zna wydarzenia związane z datami: ok. 2500 r. p.n.e., 1313 r. p.n.e.
- poprawnie posługuje się terminami: sfinks, Dolina Królów
- podaje nazwy najsłynniejszych piramid egipskich
- wymienia cechy charakterystyczne wyglądu wybranych bogów egipskich
- omawia rolę religii w życiu starożytnych Egipcjan
- podaje przyczyny mumifikacji zwłok
- tłumaczy, czym były i jak budowano egipskie piramidy
- wyjaśnia przeznaczenie Doliny Królów
- opisuje etapy procesu mumifikacji
- określa cechy religii starożytnego Egiptu
- ocenia wkład mieszkańców Egiptu w rozwój cywilizacji
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
Tajemnice sprzed wieków
– Jak dawniej badano zabytki starożytnego Egiptu?
- początki archeologii
w Egipcie
- odkrycie grobowca Tutenchamona
- przedstawia dokonania postaci: Howarda Cartera, lorda Carnarvona
- omawia okoliczności odkrycia grobowca Tutenchamona
- opisuje wygląd grobowca Tutenchamona
- opowiada, czego dotyczy tzw. klątwa Tutenchamona
- zna wydarzenia związane z datami: 1798 r., 1922 r.
- przedstawia dokonania Tutenchamona
- wyjaśnia różnice między dawną a współczesną archeologią
- określa okoliczności, w których doszło do rozpoczęcia badań archeologicznych w Egipcie
- ocenia postawę pierwszych badaczy dziejów Egiptu
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
7. Starożytny Izrael
- powstanie państwa Izrael
- położenie geograficzne i warunki naturalne Palestyny
- panowanie Dawida i Salomona
- niewola babilońska
- judaizm
- Biblia
- poprawnie posługuje się terminami: Hebrajczycy, Palestyna, Jahwe, Juda, Izrael, niewola babilońska, prorok, Mesjasz, monoteizm, judaizm, dekalog
- określa, kim byli i czym zasłynęli: Abraham, Mojżesz, Dawid, Salomon
- lokalizuje na mapie Izrael
- omawia położenie geograficzne i warunki naturalne Palestyny
- określa ramy chronologiczne istnienia państwa żydowskiego
- poprawnie posługuje się terminami: Kanaan, menora, Biblia, Tora, Arka Przymierza
- przedstawia dokonania Cyrusa II Wielkiego
- opisuje wygląd świątyni jerozolimskiej
- wskazuje na mapie szlak wędrówki Izraelitów z Egiptu do Kanaan i omawia jej przebieg
- omawia sytuację narodu żydowskiego po śmierci Salomona
- przedstawia okoliczności upadku państwa żydowskiego
- charakteryzuje system wierzeń Izraelitów
- opisuje okoliczności powstania państwa Izrael
- określa rolę proroków i Mesjasza w życiu Hebrajczyków
- omawia różnice między religią Żydów a wierzeniami pozostałych cywilizacji starożytnych
- ocenia rolę Biblii jako źródła historycznego
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą: aktywność w czasie zajęć
8. Indie i Chiny
- położenie geograficzne i warunki naturalne Indii i Chin
- powstanie państw na Półwyspie Indyjskim oraz w dorzeczu Huang-ho i Jangcy
- buddyzm
- hinduizm
- organizacja państwa chińskiego
- konfucjanizm
- osiągnięcia cywilizacji Indii i Chin
- określa czas powstania cywilizacji Indii i Chin
- poprawnie posługuje się terminami: Ariowie, kasta, system kastowy, buddyzm, hinduizm, nirwana, Wielki Mur Chiński
- lokalizuje na mapie Indie i Chiny
- omawia położenie geograficzne oraz warunki naturalne cywilizacji indyjskiej i chińskiej
- wymienia osiągnięcia cywilizacji indyjskiej i chińskiej
- poprawnie posługuje się terminami: Harappa, Mohendżo Daro, cytadela, terakotowa armia, humanitaryzm
- zna i krótko charakteryzuje postaci Buddy i Konfucjusza
- przedstawia zasady funkcjonowania społeczeństwa indyjskiego za rządów Ariów
- opisuje organizację państwa chińskiego
- wyjaśnia przyczyny budowy Wielkiego Muru Chińskiego
- charakteryzuje system filozoficzny stworzony przez Konfucjusza
- porównuje założenia buddyzmu i hinduizmu
- prezentuje zasięg terytorialny buddyzmu w przeszłości i współcześnie
- ocenia wpływ konfucjanizmu na budowę Cesarstwa Chińskiego
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
9. Od rysunków naskalnych do alfabetu
- ewolucja pisma
- rodzaje pisma
- materiały piśmiennicze
- alfabet
- osiągnięcia Fenicjan
- poprawnie posługuje się terminami: piktogram, pismo klinowe, hieroglif, papirus, alfabet, Fenicjanie
- wymienia rodzaje pisma, którymi posługiwały się ludy starożytne
- podaje nazwy materiałów piśmienniczych stosowanych w starożytności
- podaje daty powstania poszczególnych rodzajów pisma
- określa rolę pisma w starożytności
- opisuje znaczenie alfabetu stworzonego przez Fenicjan
- wyjaśnia przyczyny powstania pisma
- przedstawia historię pisma
- opisuje sposób produkcji papirusu
- tłumaczy, na czym polega wyższość pisma alfabetycznego nad pismem obrazkowym
- ocenia znaczenie powstania pisma
dla rozwoju cywilizacji ludzkiej
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
Tajemnice sprzed wieków
– Jak odczytano pismo Egipcjan?
- Kamień z Rosetty
- okoliczności odczytania pisma starożytnych Egipcjan
- znaczenie hieroglifów egipskich
- poprawnie posługuje się terminami: hieroglif, pismo demotyczne i hieratyczne, alfabet grecki
- wyjaśnia, kim był i czym zasłynął Jean-François Champollion
- poprawnie posługuje się terminami: Kamień z Rosetty, kartusz
- wyjaśnia zasady posługiwania się hieroglifami
- podaje okoliczności odnalezienia Kamienia z Rosetty
- zna wydarzenia związane z datami: 1799 r., 1824 r.
- opisuje, w jaki sposób odszyfrowano hieroglify egipskie
- wymienia cechy charakteryzujące rzetelnego badacza
- ocenia wpływ pisma hieroglificznego na inne cywilizacje w obszarze Żyznego Półksiężyca
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
ROZDZIAŁ II: ANTYCZNA GRECJA
1. Świat Hellenów
- położenie geograficzne i warunki naturalne Grecji
- zajęcia Hellenów
- organizacja miast-państw
- kultura minojska i mykeńska
- czynniki jednoczące Greków
- kolonizacja grecka
- omawia położenie geograficzne i warunki naturalne Grecji
- poprawnie posługuje się terminami: Hellada, Hellenowie, polis, agora, kolonizacja, kolonia, metropolia
- lokalizuje na mapie Grecję
- opisuje życie i zajęcia mieszkańców Grecji
- określa ramy chronologiczne istnienia kultury minojskiej i mykeńskiej
- poprawnie posługuje się terminami: kultura minojska, kultura mykeńska
- wskazuje na mapie zasięg kolonizacji greckiej
- wyjaśnia wpływ warunków naturalnych na życie i zajęcia Greków, a także na organizację państwowości greckiej
- opisuje wygląd greckiej polis
- wymienia przyczyny kolonizacji greckiej
- charakteryzuje kulturę minojską
i mykeńską
- tłumaczy, jaką funkcję pełniła agora
- przedstawia przebieg kolonizacji greckiej
- określa czynniki jednoczące Greków
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
2. Demokra-tyczne Ateny
- zasady funkcjonowania demokracji ateńskiej
- społeczeństwo Aten
- instytucje władzy w Atenach
- ostracyzm
- wygląd starożytnych Aten
- poprawnie posługuje się terminami: Ateny, Attyka, demokracja, zgromadzenie ludowe (eklezja), Akropol
- lokalizuje na mapie Ateny
- wymienia nazwy organów władzy ateńskiej polis
- określa, które warstwy społeczne posiadały prawa polityczne, a które były ich pozbawione
- zna wydarzenie związane z datą 508 r. p.n.e.
- przedstawia dokonania Peryklesa
- poprawnie posługuje się terminami: demagog, strateg, ostracyzm, agora
- charakteryzuje społeczeństwo Aten
- opisuje życie codzienne i zajęcia Ateńczyków
- omawia cechy charakterystyczne demokracji
- wskazuje podobieństwa i różnice między demokrację ateńską a współczesną
- wyjaśnia, jaką rolę w demokracji ateńskiej odgrywał ostracyzm
- opisuje wygląd starożytnych Aten
- prezentuje proces kształtowania się demokracji ateńskiej
- ocenia dokonania Peryklesa i jego zasługi w rozwoju demokracji ateńskiej
- formułuje wnioski dotyczące wpływu demokracji ateńskiej na rozwój państw demokratycznych w przyszłości
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
3. W starożytnej Sparcie
- Sparta
- mieszkańcy Sparty
- ustrój Sparty
- wychowanie spartańskie
- obyczaje Spartan
- poprawnie posługuje się terminami: Sparta, Lakonia, heloci, periojkowie
- lokalizuje na mapie Spartę
- opisuje życie i zajęcia Spartan
- omawia charakterystyczne cechy ustroju Sparty
- tłumaczy, na czym polegało wychowanie spartańskie
- określa, kim był i czym zasłynął Likurg
- poprawnie posługuje się terminami: geruzja (rada starszych), eforzy, zgromadzenie ludowe
- omawia zadania organów władzy w polis
- charakteryzuje społeczeństwo spartańskie
- wyjaśnia znaczenie powiedzeń: „z tarczą lub na tarczy”, „mówić lakonicznie”
- określa rolę i zadania królów spartańskich
- tłumaczy, jaką pozycję w społeczeństwie spartańskim zajmowały kobiety
- przedstawia okoliczności upadku państwa spartańskiego
- wskazuje różnice między ustrojem Sparty i Aten
- dokonuje oceny ustroju Sparty
- przedstawia związek między małą liczbą Spartan a ich sposobem wychowania i życia
- ocenia reguły, którym podlegało życie Spartan
- wskazuje genezę różnic ustrojowych starożytnej Grecji
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
4. Wojny perskie
- armia grecka
- skutki wojen grecko-perskich
- organizacja armii greckiej
- przyczyny konfliktów
grecko-perskich
- przebieg wojen Greków z Persami
- najsłynniejsi dowódcy greccy
- zna wydarzenie związane z datą VI w. p.n.e.
- poprawnie posługuje się terminami: hoplita, falanga, Persja, Maraton, Termopile, Salamina, Plateje
- lokalizuje na mapie Persję i Grecję
- wymienia główne przyczyny wojen grecko-perskich
- wskazuje na mapie trasy wypraw Persów przeciwko Grekom oraz miejsca najważniejszych bitew
- zna wydarzenia związane z datami: 490 r. p.n.e., 480 r. p.n.e., 479 r. p.n.e.
- wymienia dokonania i wyjaśnia znaczenie postaci: Dariusza, Kserksesa, Miltiadesa, Leonidasa i Temistoklesa
- analizuje przyczyny wojen grecko-perskich
- poprawnie posługuje się terminami: hoplon, Nieśmiertelni, triera
- opisuje taktykę walki stosowaną przez Greków
- omawia wygląd i uzbrojenie greckiego hoplity
- opisuje wygląd triery
- przedstawia przebieg konfliktu grecko-perskiego
- wyjaśnia symboliczne znaczenie słów: „Termopile”, „Przechodniu, powiedz Sparcie, że tu leżymy, wierni jej prawom”
- podaje podstawowe informacje dotyczące państwa perskiego
- omawia dokonania greckich dowódców
- wyjaśnia pochodzenie tradycji biegu maratońskiego
- ocenia postawę wojowników spartańskich walczących pod Termopilami
- tłumaczy, jakie czynniki zadecydowały o ostatecznym sukcesie Greków
- określa wpływ wojen grecko-perskich na późniejsze dzieje starożytnej Grecji
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
5. Wierzenia starożytnych Greków
- bogowie greccy
- świątynie i obrzędy
- wyrocznia
- Akropol
- mitologia grecka
- poprawnie posługuje się terminami: Olimp, wyrocznia, Akropol, mit, heros
- lokalizuje na mapie Olimp i Delfy
- podaje imiona głównych bogów i bogiń greckich oraz dziedziny życia, którym patronowali
- wymienia imiona najsłynniejszych herosów greckich
- poprawnie posługuje się terminami: tytani, Pytia
- charakteryzuje system wierzeń starożytnych Greków
- wskazuje atrybuty poszczególnych bóstw
- określa rolę wyroczni w życiu Greków
- opisuje wygląd ateńskiego Akropolu
- wyjaśnia znaczenie mitu o Prometeuszu
- tłumaczy, na czym polega postawa prometejska
- tłumaczy rolę mitów w życiu Greków
- odszukuje w mitach wartości uniwersalne
- omawia rolę religii jako czynnika jednoczącego Greków
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
6. Igrzyska olimpijskie
- sport w życiu Greków
- związek zawodów sportowych z religią
- przebieg starożytnych igrzysk olimpijskich
- greckie obiekty sportowe
- bohaterowie antycznych igrzysk
- zna wydarzenia związane z datami: 776 r. p.n.e., 1896 r.
- poprawnie posługuje się terminami: gimnazjon, igrzyska, olimpiada, Olimpia, pięciobój olimpijski
- lokalizuje na mapie Olimpię
- wymienia dyscypliny sportowe znane starożytnym Grekom
- zna wydarzenie związane z datą 393 r. n.e.
- poprawnie posługuje się terminami: agon, hipodrom
- wyjaśnia rolę sportu w życiu Greków
- opisuje przebieg starożytnych igrzysk olimpijskich
- charakteryzuje sposób traktowania zwycięzców igrzysk przez Greków
- przedstawia podobieństwa i różnice między starożytnymi a współczesnymi igrzyskami olimpijskimi
- określa rolę igrzysk olimpijskich w podtrzymywaniu jedności starożytnej Hellady
- omawia ideę starożytnych i współczesnych igrzysk olimpijskich
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
7. Kultura starożytnej Grecji
- teatr grecki
- literatura grecka
- malarstwo i rzeźba
- architektura
- najwięksi przedstawiciele kultury greckiej
- wyjaśnia, kim byli Homer i Fidiasz oraz podaje tytuły ich dzieł
- poprawnie posługuje się terminami: Wielkie Dionizje, koturny, dramat, tragedia, komedia, „Iliada”, „Odyseja”
- przedstawia okoliczności narodzin teatru greckiego
- prezentuje najważniejsze osiągnięcia kultury greckiej
- wymienia nazwy greckich porządków architektonicznych
- zna wydarzenia związane z datami: ok. 750 r. p.n.e., ok. 534 r. p.n.e.
- krótko charakteryzuje postaci: Sofoklesa, Arystofanesa i Myrona, wymieniając ich kluczowe dzieła
- poprawnie posługuje się terminami: skene, proskenion, orchestra, theatron, meandry, malarstwo czarnofigurowe i czerwonofigurowe
- opisuje przebieg Wielkich Dionizji
- wyjaśnia zasady obowiązujące w teatrze greckim
- przedstawia różnice między grecką tragedią a komedią
- opisuje wygląd teatru greckiego
- określa różnice pomiędzy porządkami architektonicznymi występującymi w starożytnej Grecji
- podaje nazwy stylów malarskich stosowanych przez starożytnych Greków
- przytacza najważniejsze informacje dotyczące treści „Iliady” i „Odysei”
- wskazuje cechy charakterystyczne rzeźby i malarstwa greckiego
- omawia rolę teatru w życiu starożytnych Greków
- porównuje społeczną rolę teatru w starożytnej Grecji i współcześnie
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
8. Filozofowie i wynalazcy
- filozofia grecka
- najsłynniejsze greckie szkoły
- matematyka
- historia i geografia
- najwybitniejsi reprezentanci nauki greckiej
- greckie wynalazki
- wyjaśnia, kim byli i czym zasłynęli: Sokrates, Platon, Arystoteles, Pitagoras, Herodot, Tukidydes, Archimedes
- poprawnie posługuje się terminami: filozofia, logika
- wymienia zagadnienia będące przedmiotem zainteresowania filozofów
- opisuje dokonania przedstawicieli nauki greckiej
- zna wydarzenia związane z datami: VII–VI w. p.n.e., V w. p.n.e., IV w. p.n.e., III w. p.n.e., II w. n.e.
- krótko charakteryzuje dokonania: Heraklita z Efezu, Demokryta z Abdery, Talesa z Miletu, Euklidesa, Klaudiusza Ptolemeusza
- poprawnie posługuje się terminami: Akademia Platońska, Liceum, klepsydra
- opisuje okoliczności narodzin filozofii
- przedstawia poglądy najsłynniejszych filozofów greckich
- wyjaśnia rolę filozofii w życiu starożytnych Greków
- ocenia wkład greckich filozofów i wynalazców w rozwój różnych dziedzin nauki
- wskazuje kontynuację myśli filozoficznej starożytnych Greków we współczesnych systemach filozoficznych (na wybranych przykładach)
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
Tajemnice sprzed wieków
– Czy „ogniste zwierciadła” Archimedesa istniały naprawdę?
- osiągnięcia Archimedesa
- „ogniste zwierciadła”
- przedstawia dokonania Archimedesa
- poprawnie posługuje się terminami: „ogniste zwierciadła”, eureka (heureka)
- wymienia wynalazki Archimedesa
i omawia ich zastosowanie
- wyjaśnia domniemaną zasadę działania „ognistych zwierciadeł”
- tłumaczy konieczność wykorzystania różnych metod badawczych dla potwierdzenia autentyczności zjawisk i wydarzeń historycznych
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
9. Podboje Aleksandra Macedońskie-go
- Grecja po wojnach perskich
- Aleksander Macedoński
- wyprawa Aleksandra przeciwko Persji
- imperium macedońskie
- kultura hellenistyczna
- państwa hellenistyczne
- określa, kim byli i czym zasłynęli Filip II i Aleksander Wielki
- poprawnie posługuje się terminami: Związek Morski, wojna peloponeska, Issos, Gaugamela, kultura hellenistyczna
- lokalizuje na mapie Macedonię
- wskazuje na mapie trasę wyprawy Aleksandra, miejsca najważniejszych bitew i zajęte terytoria
- zna wydarzenia związane z datami: 334p.n.e., 333 r. p.n.e, 331 r. p.n.e., 323 r. p.n.e. 338 r. p.n.e
- przedstawia dokonania Dariusza III
- poprawnie posługuje się terminami: Cheronea, węzeł gordyjski
- wyjaśnia przyczyny i skutki wojny peloponeskiej
- podaje przyczyny i skutki podboju Persji przez Aleksandra
- opisuje proces tworzenia potęgi Macedonii przez Filipa II
- opisuje przebieg wyprawy Aleksandra przeciwko Persom
- omawia sytuację w Grecji po zakończeniu wojen z Persją
- omawia organizację imperium macedońskiego
- podaje cechy charakterystyczne kultury hellenistycznej
- wyjaśnia znaczenie klęski Greków
w bitwie pod Cheroneą
- wymienia okoliczności powstania państw hellenistycznych
- ocenia wpływ jednostki na proces kształtowania dziejów
- dokonuje analizy upadku starożytnego świata Grecji i sukcesu Macedonii
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
Tajemnice sprzed wieków
– Jak wyglądała latarnia morska na Faros?
- latarnia na Faros
- badania archeologiczne pozostałości po latarni
- przedstawia dokonania postaci: Sostratosa, Ptolemeusza I, Ptolemeusza II
- lokalizuje na mapie wyspę Faros i port w Aleksandrii
- omawia okoliczności budowy latarni na Faros
- opisuje prawdopodobny wygląd latarni
- wyjaśnia znaczenie prowadzenia badań archeologicznych dla lepszego poznania historii i dokonań człowieka
- określa ekonomiczną i strategiczną rolę latarni morskiej na Faros i portu w Aleksandrii
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
ROZDZIAŁ III: IMPERIUM RZYMSKIE
1. Początki Rzymu
- Italia – położenie geograficzne i warunki naturalne
- legenda o założeniu Rzymu
- monarchia rzymska i jej upadek
- społeczeństwo Rzymu
- podbój Italii przez Rzymian
- zna wydarzenie związane z datą 753 r. p.n.e.
- poprawnie posługuje się terminami: wilczyca kapitolińska, patrycjusz, plebejusz
- lokalizuje na mapie Italię i Rzym
- omawia położenie geograficzne i warunki naturalne panujące w Italii
- określa ramy chronologiczne istnienia monarchii w Rzymie
- wymienia nazwy warstw społecznych w starożytnym Rzymie
- zna wydarzenia związane z datami: 389 r. p.n.e., 509 r. p.n.e
- przedstawia postacie legendarnych założycieli Rzymu: Romulusa i Remusa
- opowiada legendę o założeniu Rzymu
- poprawnie posługuje się terminami: Etruskowie, Italikowie, Latynowie, Lacjum, Galowie
- wskazuje na mapie terytoria w Italii podbite przez Rzymian
- omawia okoliczności obalenia monarchii w Rzymie
- określa rolę i zadania poszczególnych warstw społecznych starożytnego Rzymu
- podaje nazwy ludów italskich podbitych przez wojska rzymskie
- wymienia imiona królów panujących w Rzymie
- charakteryzuje panowanie kolejnych władców rzymskich
- przedstawia etapy podboju Italii
przez Rzymian
- wyjaśnia znaczenie wyrażenia „pyrrusowe zwycięstwo”
- porównuje wpływ warunków naturalnych na kierunki rozwoju cywilizacji rzymskiej i greckiej
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
Tajemnice sprzed wieków
– Jak poznano pochodzenie Etrusków?
- pochodzenie Etrusków
- osiągnięcia cywilizacji etruskiej
- określa, kim był i czym zasłynął Herodot
- lokalizuje na mapie siedziby Etrusków w Italii
- wskazuje na mapie prawdopodobne miejsca pochodzenia Etrusków
- wymienia osiągnięcia cywilizacji etruskiej
- określa, kim był i czym zasłynął Dionizjusz z Halikarnasu
- omawia organizację państwa etruskiego
- opisuje tryb życia i zajęcia Etrusków
- dostrzega rolę współczesnych technologii w procesie poznawania dziejów
- porównuje osiągnięcia cywilizacji etruskiej z osiągnięciami wcześniejszych cywilizacji starożytnych
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
2. Republika rzymska
- ustrój państwa rzymskiego
- urzędnicy rzymscy
- zasady funkcjonowania republiki
- rola plebejuszy w państwie rzymskim
- poprawnie posługuje się terminami: republika, zgromadzenie ludowe, senat, konsul, pretor, cenzor, edyl, kwestor, trybun ludowy, veto
- omawia zadania zgromadzenia ludowego, senatu
- poprawnie posługuje się terminami: kolegialność, dyktator, liktor
- przedstawia zasady funkcjonowania republiki rzymskiej
- omawia zadania poszczególnych urzędników rzymskich
- wskazuje podobieństwa i różnice między demokracją ateńską a republiką rzymską
- określa istotę sporu o prawa polityczne plebejuszy i sposób jego rozwiązania
- podaje cechy, które powinien posiadać wzorowy obywatel Rzymu
- analizuje istotę republiki rzymskiej jako formy państwa
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
3. Podboje Rzymu
- armia rzymska
- wojny punickie
- ekspansja Rzymu po wojnach punickich
- podbój Galii przez Juliusza Cezara
- zna wydarzenia związane z datami: 264–241 r. p.n.e., 218–201 r. p.n.e., 149–146 r. p.n.e.
- określa, kim byli i czym zasłynęli: Hannibal, Juliusz Cezar
- poprawnie posługuje się terminami: legion, wojny punickie, Kartagina, Imperium Rzymskie
- wskazuje na mapie terytoria zajęte przez Rzymian podczas wojen punickich
- zna wydarzenia związane z datami: 216 r. p.n.e., 202 r. p.n.e., 52 r. p.n.e.
- określa, kim byli i czym zasłynęli: Scypion, Wercyngetoryks
- poprawnie posługuje się terminami: oddział inżynieryjny, Kanny, Zama, Alezja
- określa przyczyny i skutki wojen punickich
- wskazuje na mapie terytoria zajęte przez Rzymian w II i I w. p.n.e.
- omawia przebieg wojen punickich
- opisuje wygląd i elementy uzbrojenia rzymskiego legionisty
- wymienia typy oddziałów wchodzących w skład armii
- prezentuje dokonania Hannibala i określa ich znaczenie
- charakteryzuje taktykę walki stosowaną przez Rzymian
- dokonuje analizy porównawczej taktyki walki Rzymian, Greków i Macedończyków
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
4. Upadek republiki rzymskiej
- skutki podbojów rzymskich
- niewolnictwo
w Rzymie – powstanie Spartakusa
- kryzys republiki rzymskiej
- wojny domowe
- rządy Juliusza Cezara
- zna wydarzenia związane z datami: 44 r. p.n.e., 31 r. p.n.e.
- określa, kim byli i czym zasłynęli: Spartakus, Oktawian, Kleopatra
- poprawnie posługuje się terminami: prowincja, namiestnik, łuk triumfalny, gladiator
- wymienia korzyści, jakie Rzym czerpał z posiadania prowincji
- wyjaśnia, skąd pochodzili niewolnicy rzymscy
- zna wydarzenia związane z datami: 71 r. p.n.e., 60 r. p.n.e., 48 r. p.n.e.
- określa, kim byli i czym zasłynęli: Pompejusz, Krassus, Marek Antoniusz
- poprawnie posługuje się terminami: triumf, sieciarz, samnita, arystokracja, Farsalos, Akcjum
- omawia rolę triumfu w starożytnym Rzymie
- omawia skutki podbojów rzymskich
- podaje przyczyny i przejawy kryzysu republiki rzymskiej
- przedstawia sytuację niewolników w państwie rzymskim
- charakteryzuje sposób organizacji prowincji rzymskich
- opisuje przebieg pochodu triumfalnego
- wyjaśnia, na czym polegały walki gladiatorów
- omawia przebieg powstania Spartakusa
- wymienia dokonania Juliusza Cezara
- przedstawia okoliczności śmierci Kleopatry
- prezentuje przebieg wojen domowych w Rzymie
- lokalizuje na mapie miejsca bitew z okresu wojen domowych
- dokonuje analizy porównawczej ustroju republiki rzymskiej sprzed i w trakcie dyktatury Gajusza Juliusza Cezara
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
5. Cesarstwo rzymskie
- organizacja i ustrój cesarstwa
- panowanie Oktawiana Augusta
- rozwój terytorialny cesarstwa
- rzymskie drogi
- barbarzyńscy
- określa, kim był i czym zasłynął Oktawian August
- poprawnie posługuje się terminami: pryncypat, cesarz, cesarstwo, barbarzyńcy
- określa znaczenie dróg dla funkcjonowania Imperium Rzymskiego
- wymienia nazwy towarów sprowadzanych do Rzymu
- wskazuje na mapie prowincje podbite przez Rzymian w okresie cesarstwa
- przedstawia dokonania Trajana
- poprawnie posługuje się terminami: pax romana, romanizacja, bursztynowy szlak, limes, Wał Hadriana, Dakowie
- lokalizuje na mapie bursztynowy szlak
- opowiada, w jaki sposób budowano drogi w państwie rzymskim
- wyjaśnia zasady pryncypatu
- omawia relacje cesarstwa z barbarzyńskimi sąsiadami
- omawia sytuację w państwie rzymskim po zakończeniu wojen domowych
- określa zakres władzy cesarza
- wyjaśnia znaczenie powiedzenia: „Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu”
- przedstawia organizację państwa rzymskiego za czasów cesarstwa
- uzasadnia słuszność twierdzenia, że cesarstwo było „komedią republiki”
- omawia sposób funkcjonowania gospodarki
- ocenia politykę cesarstwa w okresie pax romana
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
6. Życie w Wiecznym Mieście
- miasto Rzym
- domy Rzymian
- religia rzymska
- Forum Romanum
- architektura rzymska
- poprawnie posługuje się terminami: Forum Romanum, łaźnia (termy), amfiteatr, westalki
- omawia funkcje Forum Romanum i łaźni rzymskich
- wymienia rozrywki starożytnych Rzymian
- podaje imiona najważniejszych bogów rzymskich
- poprawnie posługuje się terminami: atrium, perystyl, Ołtarz Pokoju
- opisuje wygląd starożytnego Rzymu
- opisuje wygląd domu bogatego Rzymianina
- przedstawia system wierzeń rzymskich
- określa warunki życia w mieście
- porównuje Forum Romanum z ateńską agorą
- określa podobieństwa między religią rzymską a grecką
- opisuje wygląd rzymskiej świątyni
- wskazuje różnice w sposobie życia zamożnych i ubogich Rzymian
- omawia zmiany w wyglądzie Rzymu wprowadzone za panowania Oktawiana Augusta
- wyjaśnia przyczyny popularności kultu bogów przejętego od ludności z terenów podbitych
- porównuje styl życia mieszkańca starożytnego Rzymu i starożytnych Aten
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
Tajemnice sprzed wieków
– Jak odkryto Pompeje?
- okoliczności zniszczenia miasta
- odkrycie ruin Pompejów
- wygląd starożytnego miasta
- zna wydarzenie związane z datą 79 r. n.e.
- lokalizuje na mapie Pompeje
- określa okoliczności zniszczenia miasta
- opisuje wygląd rzymskiego domu na podstawie wykopalisk w Pompejach
- zna wydarzenia związane z datami: 1748 r., 1861 r.
- przedstawia dokonania Giuseppe Fiorellego
- omawia wygląd Pompejów
- wyjaśnia, na czym polega praca archeologa
- ocenia wpływ odkrycia ruin Pompejów dla rozwoju wiedzy o Imperium Rzymskim
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
7. Osiągnięcia Rzymian
- związki między kulturą rzymską i grecką
- Koloseum
- akwedukty
- prawo rzymskie
- literatura rzymska
- określa, kim byli i czym zasłynęli: Wergiliusz, Horacy, Owidiusz, Liwiusz, Tacyt, Swetoniusz
- poprawnie posługuje się terminami: Koloseum, akwedukt, Prawo XII tablic, Kodeks Justyniana
- wymienia osiągnięcia kultury
i architektury rzymskiej
- wyjaśnia, do czego służyły Koloseum i akwedukty
- podaje nazwy rzymskich zbiorów praw
- wymienia przedstawicieli rzymskiej literatury i historii
- zna wydarzenia związane z datami: 449 r. p.n.e., 125 r. n.e., 70–82 r. n.e.
- określa, kim byli i czym zasłynęli: Galen, Wespazjan, Tytus, Justynian, Mecenas
- poprawnie posługuje się terminami: mozaika, mecenas
- przedstawia sposób budowy akweduktów
- omawia najważniejsze zasady prawne obowiązujące w starożytnym Rzymie
- wskazuje przejawy oddziaływania kultury greckiej na rzymską
- opisuje wygląd i funkcje Koloseum
- omawia osiągnięcia rzymskie w dziedzinie prawa
- wymienia dokonania przedstawicieli rzymskiej literatury i historii
- wyjaśnia rolę prawa rzymskiego jako podstawy współcześnie funkcjonujących systemów prawnych
- ocenia wkład Rzymian w rozwój kultury i jej wpływ na współczesną cywilizację
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
8. Pierwsi chrześcijanie
- Palestyna w czasach rzymskich
- Jezus i jego nauki
- powstanie i rozwój chrześcijaństwa
- symbole chrześcijańskie
- zasady wiary chrześcijańskiej
- prześladowania pierwszych chrześcijan
- zwycięstwo religii chrześcijańskiej
- podziały w Kościele chrześcijańskim
- zna wydarzenie związane z datą 7–4 r. p.n.e.
- opisuje działalność i znaczenie postaci: Heroda Wielkiego, Poncjusza Piłata, Pawła z Tarsu
- poprawnie posługuje się terminami: Mesjasz, apostołowie, chrześcijaństwo, Pismo Święte, Ewangelia, katolicy, papież
- charakteryzuje działalność Jezusa z Galilei
- wymienia imiona autorów Ewangelii
- omawia najważniejsze zasady wiary chrześcijańskiej
- określa symbole chrześcijaństwa
- zna wydarzenia związane z datami: 303–304 r., 313 r., 392 r.
- określa, kim byli i czym zasłynęli: Trajan, Konstantyn Wielki, Teodozjusz Wielki
- poprawnie posługuje się terminami: chrystogram, teologia, sobór, heretyk, zabobon
- przedstawia okoliczności, w których chrześcijaństwo stało się religią panującą w Rzymie
- lokalizuje na mapie zasięg chrześcijaństwa do V w. n.e.
- określa sytuację narodu żydowskiego pod panowaniem Rzymian
- omawia działalność apostołów
- wyjaśnia przyczyny popularności chrześcijaństwa w starożytnym Rzymie
- podaje przyczyny prześladowań chrześcijan
- wymienia nazwy odłamów religii chrześcijańskiej
- podaje nazwy ksiąg wchodzących w skład Nowego Testamentu
- opisuje organizację Kościoła chrześcijańskiego w pierwszych wiekach jego istnienia
- wskazuje przyczyny i konsekwencje sporów wewnątrz Kościoła chrześcijańskiego
- ocenia rolę chrześcijaństwa w Cesarstwie Rzymskim
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
9. Koniec świata starożytnego
- kryzys cesarstwa rzymskiego
- podział cesarstwa
- wędrówka ludów
- Hunowie
- upadek cesarstwa zachodniorzymskiego
- zna wydarzenia związane z datami: 395 r., 476 r.
- wyjaśnia, kim byli i czym zasłynęli: Konstantyn Wielki, Teodozjusz Wielki
- poprawnie posługuje się terminami: wielka wędrówka ludów, barbarzyńcy
- wskazuje na mapie linię podziału cesarstwa rzymskiego na część wschodnią i zachodnią
- wymienia nazwy plemion barbarzyńskich atakujących cesarstwo
- lokalizuje na mapie tereny cesarstwa objęte wędrówką ludów
- zna wydarzenie związane z datą 451 r.
- wyjaśnia, kim byli i czym zasłynęli: Atylla Dioklecjan Odoaker, Romulus Augustulus
- poprawnie posługuje się terminami: Wandal, Hun
- określa wewnętrzne i zewnętrzne przyczyny upadku cesarstwa
zachodniorzymskiego
- omawia sytuację w państwie rzymskim w III i IV w.
- wskazuje przejawy kryzysu w państwie rzymskim
- określa sytuację Rzymu w czasie wędrówki ludów
- opisuje tryb życia Hunów
- wyjaśnia, w jaki sposób barbarzyńcy przyczynili się do zniszczenia Rzymu
- charakteryzuje próby reform podejmowane przez cesarzy rzymskich: Dioklecjana, Konstantyna i Teodozjusza
- omawia symboliczne znaczenie daty 476 r.
- dokonuje oceny wpływu wewnętrznych i zewnętrznych przyczyn upadku cesarstwa
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
ROZDZIAŁ IV: POCZĄTKI ŚREDNIOWIECZA
1. Bizancjum
- sytuacja w Bizancjum po upadku Rzymu
- panowanie Justyniana I Wielkiego
- wzrost znaczenia Konstantynopola
- Hagia Sophia
- kultura i nauka w Bizancjum
- początki rozłamu w Kościele chrześcijańskim
- zna wydarzenie związane z datą 395 r.
- określa, kim był i czym zasłynął Justynian I Wielki
- poprawnie posługuje się terminami: Bizancjum, Hagia Sophia, katolicyzm, prawosławie
- lokalizuje na mapie Konstantynopol i cesarstwo bizantyjskie
- wymienia nazwy terytoriów podbitych przez Justyniana
- zna wydarzenia związane z datami: 330 r., 527 r.
- poprawnie posługuje się terminami: ogień grecki, ikona, bazylika
- prezentuje osiągnięcia Bizancjum w dziedzinie kultury i nauki
- określa wpływ warunków geograficznych na znaczenie Konstantynopola
- poprawnie stosuje nazwy katolicyzm i prawosławie dla poszczególnych odłamów Kościoła chrześcijańskiego
- opisuje okoliczności powstania Konstantynopola
- wymienia reformy wprowadzone przez Justyniana I Wielkiego
- omawia ustrój Bizancjum
- opisuje wygląd świątyni Hagia Sophia
- wyjaśnia znaczenie określenia Nowy Rzym
- charakteryzuje sytuację w Bizancjum po upadku Rzymu
- określa czynniki decydujące o sile militarnej Bizancjum
- przedstawia sytuację Kościoła chrześcijańskiego po upadku cesarstwa zachodniorzymskie-go
- wskazuje różnice między Kościołem wschodnim a zachodnim
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
2. Początki islamu
- Arabowie
- działalność Mahometa
- islam – zasady wiary
- meczet
- podboje arabskie
- nauka i kultura Arabów
- zna wydarzenie związane z datą 622 r.
- poprawnie posługuje się terminami: islam, Allach, muzułmanie, hidżra, Koran, meczet, minaret
- lokalizuje na mapie Półwysep Arabski oraz miasta: Mekkę i Medynę
- omawia położenie geograficzne i warunki naturalne panujące na Półwyspie Arabskim
- opisuje warunki życia i zajęcia Arabów
- wymienia filary wiary arabskiej
- zna wydarzenia związane z datami: 630 r., 632 r., 711 r.
- przedstawia dokonania Mahometa
- poprawnie posługuje się terminami: szariat, dżihad, świątynia Kaaba, kalif, arabeska
- wskazuje na mapie kierunki i zasięg podbojów Arabów
- prezentuje osiągnięcia arabskie w dziedzinie kultury i nauki
- przedstawia okoliczności, w których doszło do powstania islamu
- opisuje wygląd meczetu
- omawia organizację państwa arabskiego
- charakteryzuje stosunek Arabów
do podbitych narodów
- określa rolę Arabów w rozpowszechnianiu osiągnięć ludów podbitych oraz rozwoju spuścizny starożytnych cywilizacji
- dostrzega znaczenie idei świętej wojny dla rozprzestrzeniania się religii arabskiej
- charakteryzuje związki między islamem, chrześcijaństwem i judaizmem
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
3. Państwo Franków
- Europa zachodnia po upadku cesarstwa zachodnio-rzymskiego
- Merowingowie i Karolingowie
- Karol Wielki i odnowienie cesarstwa na zachodzie
- kultura, nauka i sztuka w państwie Franków
- zna wydarzenie związane z datą 800 r.
- określa, kim byli i czym zasłynęli: Pepin Krótki, Karol Wielki
- poprawnie posługuje się terminami: majordom, marchia, margrabia, hrabia, hrabstwo renesans karoliński
- lokalizuje na mapie pierwotne siedziby Franków
- opisuje życie codzienne i zajęcia Franków
- określa zasięg terytorialny państwa Franków
- wskazuje na mapie terytoria podbite przez Karola Wielkiego
- zna wydarzenia związane z datami: 496 r., 732 r., 814 r.
- określa, kim byli i czym zasłynęli: Chlodwig, Karol Młot, Einhard
- poprawnie posługuje się terminami: arianizm, siedem sztuk wyzwolonych, minuskuła, retoryka, dialektyka, kaligrafia, manuskrypt, miniatura
- wyjaśnia znaczenie przyjęcia chrztu przez Chlodwiga
- przedstawia rozwój kultury i nauki za panowania Karola Wielkiego
- przedstawia sytuację polityczną w Europie zachodniej po upadku cesarstwa zachodniorzymskiego
- omawia organizację państwa Franków
- opisuje sposób przejęcia władzy w państwie Franków przez dynastię Karolingów
- prezentuje dokonania Karola Wielkiego
- określa znaczenie koronacji cesarskiej Karola
- wyjaśnia znaczenie zwycięstwa Franków w bitwie pod Poitiers
- uzasadnia słuszność określenia renesans karoliński dla zmian
w kulturze i nauce, które nastąpiły w VIII i IX w.
- ocenia wpływ Karola Wielkiego na proces kształtowania się średniowiecznej Europy
- omawia związek między rozwojem kultury i nauki a utrzymaniem silnego państwa
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
4. Rzesza Ottonów
- podział państwa Franków
- cesarstwo Ottonów
- Otton I i Otton III
- idea uniwersalizmu
- zna wydarzenia związane z datami: 843 r., 962 r.
- określa, kim byli i czym zasłynęli: Otton I, Otton III
- poprawnie posługuje się terminami: traktat w Verdun, uniwersalizm
- wymienia postanowienia traktatu w Verdun
- lokalizuje na mapie państwa powstałe w wyniku podziału monarchii Karola Wielkiego
- określa, kim byli i czym zasłynęli: Ludwik Pobożny, Ludwik Niemiecki, Karol Łysy, Lotar, Henryk II
- poprawnie posługuje się terminem: Rzesza Niemiecka,
- wyjaśnia, w jaki sposób powstała Rzesza Niemiecka
- omawia znaczenie koronacji cesarskiej Ottona I
- tłumaczy, na czym polega idea uniwersalizmu
- przedstawia okoliczności, w których doszło do podziału państwa Karola Wielkiego
- omawia dokonania Ottona I i Ottona III
- opisuje politykę następców Ottona III
- charakteryzuje sytuację polityczną państwa niemieckiego po wygaśnięciu dynastii Karolingów
- ocenia rolę Ottona I i Ottona III w kształtowaniu się średniowiecznej Europy
- ocenia znaczenie traktatu w Verdun
dla dalszych losów politycznych Europy
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
5. Najazdy Normanów
- Normanowie – życie i zajęcia ludności
- religia Normanów
- podboje wikingów
- powstanie państw skandynawskich
- okoliczności pojawienia się Normanów w Ameryce
- określa, kim był i czym zasłynął Wilhelm Zdobywca
- poprawnie posługuje się terminem Normanowie (wikingowie)
- lokalizuje na mapie siedziby Normanów
- omawia warunki naturalne i położenie geograficzne Półwyspu Skandynawskiego
- opisuje warunki życia i zajęcia ludności normańskiej
- wskazuje na mapie kierunki ekspansji wikingów
- wymienia państwa powstałe na terenie Skandynawii
- zna wydarzenie związane z datą 1066 r.
- określa, kim byli i czym zasłynęli: Leif Eriksson, Robert Giuscard
- poprawnie posługuje się terminami: runy, drakkary, snekkary, kościół klepkowy
- podaje przyczyny wypraw organizowanych przez Normanów
- omawia osiągnięcia Normanów w dziedzinie sztuki i rzemiosła
- przedstawia system wierzeń Normanów
- opisuje wygląd łodzi wikingów i uzbrojenia wojowników normańskich
- wskazuje czynniki, które zadecydowały o sukcesie podbojów normańskich
- opisuje okoliczności, w których Normanowie pojawili się w Ameryce
- prezentuje okoliczności, w których doszło do powstania państw skandynawskich
- dostrzega związek między przyjęciem chrześcijaństwa a zaprzestaniem wypraw rabunkowych Normanów
- ocenia wpływ najazdów Normanów na kształt średniowiecznej Europy
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
Tajemnice sprzed wieków
– Sekrety tkaniny z Bayeux
- podbój Anglii przez Normanów
- historia tkaniny z Bayeux
- wyniki badań nad tkaniną z Bayeux
- zna wydarzenie związane z datą 1066 r.
- przedstawia dokonania Wilhelma Zdobywcy
- poprawnie posługuje się terminem tkanina z Bayeux
- opisuje, co zostało przedstawione na tkaninie z Bayeux
- wyjaśnia, w jaki sposób określa się wiek i pochodzenie źródeł historycznych
- opisuje przebieg podboju Anglii przez Wilhelma Zdobywcę
- zna wydarzenie związane z datą 1070 r.
- określa, kim byli i czym zasłynęli: Edward Wyznawca, Harold
- tłumaczy, na czym polega trudność w ustaleniu autorów dzieł średniowiecznych
- opowiada o dziejach tkaniny z Bayeux
- ocenia znaczenie źródeł ikonograficznych dla rozwoju współczesnej historiografii
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
6. Słowianie i Węgrzy
- wędrówka Słowian
- pierwsze państwa słowiańskie
- działalność Cyryla i Metodego
- najazdy Węgrów
- powstanie Rusi
- określa, kim byli i czym zasłynęli Cyryl i Metody
- poprawnie posługuje się terminem Słowianie
- dokonuje podziału Słowian na grupy (zachodnią, wschodnią, południową)
- wskazuje na mapie położenie pierwszych państw słowiańskich i Węgier
- omawia warunki życia i zajęcia Słowian
- zna wydarzenia związane z datami: IV–V w., VII w., IX w., 863 r., 955 r., 988 r., 1001 r.
- przedstawia dokonania postaci: Samona, Rościsława, Świętopełka, Włodzimierza Wielkiego, Stefana Wielkiego
- poprawnie posługuje się terminami: głagolica, cyrylica, latopis, Lechowe Pole
- omawia organizację plemion słowiańskich
- wymienia okoliczności powstania pierwszych państw słowiańskich i państwa węgierskiego
- opisuje działalność misyjną Cyryla i Metodego
- wyjaśnia, jakie znaczenie dla utrzymania i rozwoju państwowości słowiańskiej miała decyzja władców o przyjęciu chrztu
- przedstawia dokonania Włodzimierza Wielkiego i Stefana Wielkiego
- charakteryzuje okoliczności powstania państwa ruskiego
- porównuje warunki tworzenia się i rozwoju pierwszych państw słowiańskich
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
7. Między papiestwem a cesarstwem
- kryzys kościoła w X w.
- reforma kościoła
- schizma wschodnia
- spór o inwestyturę
- zna wydarzenia związane z datami: X w., 1054 r., 1122 r.
- przedstawia dokonania postaci: Grzegorza VII i Henryka IV
- poprawnie posługuje się terminami: schizma wschodnia, prawosławie, inwestytura, konkordat wormacki
- wymienia przejawy kryzysu
w Kościele w X w.
- lokalizuje na mapie Cluny
- wskazuje na mapie zasięg wpływów Kościoła katolickiego i prawosławnego
- zna wydarzenia związane z datami: X w., 1075 r., 1077r.
- określa, kim był i czym zasłynął Sylwester II
- poprawnie posługuje się terminami: Cluny, dyktat papieski, prawo kanoniczne, ekskomunika, prawosławie, Canossa, synod
- omawia przyczyny i konsekwencje schizmy wschodniej dla Kościoła i jego wyznawców
- charakteryzuje sytuację w Kościele chrześcijańskim w X w.
- omawia dokonania papieża Sylwestra II
- przedstawia okoliczności, w których doszło do schizmy wschodniej
- opisuje przebieg sporu i sposób, w jaki został rozwiązany
- podaje najistotniejsze treści zawarte w Dyktacie papieskim Grzegorza VII
- wyjaśnia, na czym polegał spór o inwestyturę
- tłumaczy znaczenie powiedzenia: „pójść do Cannosy”
- wskazuje i ocenia źródła konfliktów w Kościele w okresie wczesnego średniowiecza
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
ROZDZIAŁ V: POLSKA PIERWSZYCH PIASTÓW
1. Pradzieje ziem polskich
- kultury archeologiczne na ziemiach polskich
- Biskupin
- gospodarka ziem polskich
- religia Słowian
- określa ramy chronologiczne istnienia kultur archeologicznych na ziemiach polskich
- poprawnie posługuje się terminami: kurhan, kamienne kręgi, kultura archeologiczna, dymarka
- przedstawia najważniejsze odkrycia archeologiczne na ziemiach polskich
- opisuje wygląd osady w Biskupinie
- omawia warunki naturalne panujące na ziemiach polskich
- lokalizuje na mapie Biskupin
- wskazuje na mapie siedziby plemion słowiańskich
- omawia system wierzeń słowiańskich
- wymienia nazwy plemion słowiańskich zamieszkujących ziemie polskie
- wyjaśnia, na czym polega trudność w badaniu historii kultur archeologicznych na ziemiach polskich
- wymienia nazwy kultur archeologicznych obecnych na ziemiach polskich
- charakteryzuje kontakty gospodarcze mieszkańców ziem polskich z przedstawicielami cywilizacji śródziemnomorskich
- porównuje i ocenia poziom rozwoju cywilizacyjnego ziem polskich w odniesieniu do reszty Europy
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
Tajemnice sprzed wieków
– Kiedy powstała osada w Biskupinie?
- okoliczności powstania osady w Biskupinie
- dendrochronologia
- zna wydarzenia związane z datami: VIII w. p.n.e., 1933 r.
- określa, kim byli i czym zasłynęli: Walenty Szwajcer, Józef Kostrzewski
- poprawnie posługuje się terminem dendrochronologia
- przedstawia okoliczności odkrycia osady w Biskupinie
- określa, jakie informacje może zdobyć historyk dzięki zastosowaniu metody dendro-
chronologicznej- wskazuje problemy wynikające z zastosowania metody dendrochronologii
- wymienia i ocenia korzyści płynące z zastosowania różnych nauk pomocniczych historii w badaniach przeszłości
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
2. Początki państwa polskiego
- plemiona polskie
- państwo
Mieszka I
- organizacja państwa Mieszka I
- chrzest Polski
- Dagome iudex
- podboje Mieszka I
- zna wydarzenia związane z datami: 966 r., 972 r.
- przedstawia dokonania Mieszka I
- poprawnie posługuje się terminami: drużyna książęca, woj, danina
- wymienia nazwy plemion słowiańskich zamieszkujących ziemie polskie i wskazuje na mapie ich siedziby
- lokalizuje na mapie główne grody w państwie Mieszka I
- opisuje okoliczności przyjęcia chrztu przez Mieszka I
- zna wydarzenia związane z datami: IX w., 991 r.
- wyjaśnia, kim byli i czym zasłynęli: Ibrahim ibn Jakub, Jordan, Dobrawa
- poprawnie posługuje się terminami: „Geograf Bawarski”, szyszak, kolczuga, Dagome iudex, kmieć, ludność służebna
- wymienia korzyści wynikające z przyjęcia chrztu
- określa, jakie informacje znalazły się w dokumencie Dagome iudex
- prezentuje rozwój terytorialny państwa Mieszka I
- omawia organizację plemion słowiańskich na ziemiach polskich
- przedstawia okoliczności powstania państwa polskiego
- opisuje wygląd i uzbrojenie woja z drużyny książęcej
- charakteryzuje strukturę społeczną w państwie Mieszka I
- wyjaśnia znaczenie decyzji Mieszka I o przyjęciu chrztu
- tłumaczy, dlaczego książę przyjął chrzest z rąk czeskich
- określa przyczyny powstania dokumentu Dagome iudex
- ocenia kierunki rozwoju państwa polskiego u progu jego istnienia
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
3. Państwo Bolesława Chrobrego
- panowanie Bolesława Chrobrego
- misja św. Wojciecha
- zjazd gnieźnieński
- gród w Gnieźnie
- podboje Bolesława Chrobrego
- koronacja królewska
- zna wydarzenia związane z datami: 997 r., 1000 r., 1002–1018 r.,1025r.
- określa, kim byli i czym zasłynęli: Bolesław Chrobry, biskup Wojciech, Otton III, Gall Anonim
- poprawnie posługuje się terminami: relikwie, metropolia, kanonizacja, włócznia św. Maurycego, gród
- opisuje przebieg misji św. Wojciecha
- wymienia przyczyny i skutki zjazdu gnieźnieńskiego
- wskazuje na mapie terytoria podbite przez Bolesława Chrobrego
- określa, kim byli i czym zasłynęli: Oda, Radzim Gaudenty, Thietmar, Henryk II, Świętopełk
- poprawnie posługuje się terminami: kasztelan, czynszownik, Grody Czerwieńskie
- omawia postanowienia pokoju w Budziszynie
- opisuje wygląd Gniezna w czasach Bolesława Chrobrego
- przedstawia okoliczności przejęcia władzy przez Bolesława Chrobrego
- omawia dokonania Bolesława Chrobrego
- charakteryzuje organizację państwa polskiego za panowania Bolesława
- porównuje relacje źródłowe na temat zjazdu władców w 1000 r.
- wyjaśnia znaczenie koronacji Bolesława Chrobrego
- opisuje żywot św. Wojciecha na podstawie płaskorzeźb na drzwiach katedry gnieźnieńskiej
- wyjaśnia znaczenie zjazdu gnieźnieńskiego dla rozwoju organizacji kościelnej i państwowej
- ocenia skutki polityki wewnętrznej i zagranicznej Bolesława dla państwa polskiego
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
4. Kryzys i odbudowa państwa Piastów
- panowanie Mieszka II
- upadek państwa polskiego
- rządy Kazimierza Odnowiciela i odbudowa państwa polskiego
- panowanie Bolesława Śmiałego
- Polska w sporze o inwestyturę między cesarstwem a papiestwem
- konflikt króla Bolesława z biskupem Stanisławem
- zna wydarzenia związane z datami: 1025 r., 1076 r., 1079 r.
- określa, kim byli i czym zasłynęli: Mieszko II, Kazimierz Odnowiciel, Bolesław Śmiały, biskup Stanisław ze Szczepanowa
- poprawnie posługuje się terminami: trybut, denar
- wymienia przyczyny kryzysu i upadku państwa polskiego w XI w.
- zna wydarzenia związane z datami: 1034 r., 1039 r.,
- określa, kim byli i czym zasłynęli: Bezprym, Konrad II, Jarosław Mądry, Miecław, Brzetysław
- wyjaśnia przyczyny i skutki sporu między królem a biskupem
- opisuje przebieg konfliktu Bolesława Śmiałego z biskupem Stanisławem
- opisuje sytuację w państwie polskim po śmierci Bolesława Chrobrego
- omawia działalność Kazimierza Odnowiciela i Bolesława Śmiałego
- porównuje relacje źródłowe na temat sporu między królem Bolesławem a biskupem Stanisławem
- wyjaśnia, dlaczego w sporze o inwestyturę Bolesław Śmiały opowiedział się po stronie papieża
- dokonuje oceny skutków polityki zagranicznej prowadzonej przez Bolesława Śmiałego
- ocenia obiektywizm źródeł historycznych dotyczących wydarzeń z 1079 r.
- wskazuje problemy w interpretacji dziejów panowania pierwszych Piastów
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
5. Panowanie Bolesława Krzywoustego
- panowanie Władysława Hermana
- konflikt między Bolesławem a Zbigniewem
- najazd niemiecki na ziemie polskie
- podbój Pomorza
- statut Bolesława Krzywoustego
- początki rozbicia dzielnicowego
- zna wydarzenie związane z datą 1138 r.
- określa, kim byli i czym zasłynęli: Władysław Herman, Bolesław Krzywousty, Władysław Wygnaniec, Kazimierz Sprawiedliwy
- poprawnie posługuje się terminami: wojewoda, statut, seniorat, senior, dzielnica senioralna
- wskazuje na mapie terytoria podbite przez Bolesława Krzywoustego
- lokalizuje na mapie grody oblegane przez Niemców
- wymienia postanowienia statutu Bolesława Krzywoustego
- zna wydarzenia związane z datami: 1102 r., 1108 r., 1109 r., 1116 r., 1124 r.
- określa, kim byli i czym zasłynęli: Bolesław Kędzierzawy, Mieszko Stary, Henryk Sandomierski, Zbigniew, Sieciech, Henryk V
- wyjaśnia przyczyny sporu między Bolesławem Krzywoustym a Zbigniewem
- wskazuje na mapie dzielnicę senioralną i ziemie przyznane poszczególnym synom i wdowie po Bolesławie Krzywoustym
- charakteryzuje sytuację polityczną państwa polskiego za panowania Władysława Hermana
- przedstawia okoliczności najazdu niemieckiego na Polskę
- wymienia przyczyny powstania statutu Bolesława Krzywoustego
- opisuje podbój i chrystianizację Pomorza
- wyjaśnia znaczenie przyłączenia Pomorza do Polski
- wyjaśnia i ocenia konsekwencje decyzji Bolesława o podziale państwa polskiego
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
Tajemnice sprzed wieków – Kto spisywał dzieje Polski?
- źródła historyczne dotyczące początków państwa polskiego
- obiektywizm i prawda historyczna
- wyjaśnia, kim byli i czym zasłynęli: Gall Anonim, Thietmar, Wincenty Kadłubek
- określa ramy chronologiczne wydarzeń opisanych w kronikach Galla Anonima i Wincentego Kadłubka
- wymienia przyczyny powstania dzieł kronikarzy
- wymienia nazwy źródeł historycznych dotyczących dziejów państwa polskiego za panowania pierwszych Piastów
- określa, kim byli i czym zasłynęli: Kosmas, Nestor
- wymienia przyczyny powstania dzieł kronikarzy
- przedstawia teorie dotyczące pochodzenia Galla Anonima
- wyjaśnia, kim był Bolesław Zapomniany
- tłumaczy konieczność weryfikacji prawdziwości źródeł historycznych
Ponadto:
- samodzielnie formułuje opinie i wnioski
- rozwiązuje problemy w twórczy sposób
- wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć
Uwagi dotyczące oceniania na każdym poziomie wymagań:
- aby uzyskać kolejną, wyższą ocenę, uczeń musi opanować zasób wiedzy i umiejętności z poprzedniego poziomu.
- uczeń jest zobowiązany doskonalić umiejętność analizy i interpretacji źródeł historycznych oraz powinien być oceniany ze stopnia opanowania tej umiejętności w sposób ustawiczny, zarówno w trakcie zajęć, jak i przy okazji prac domowych i sprawdzianów wiedzy.
Dostosowanie wymagań edukacyjnych dla ucznia o obniżonej sprawności intelektualnej
· Częste podchodzenie do ucznia w trakcie samodzielnej pracy w celu udzielania dodatkowej pomocy, wyjaśnień.
· Należy zezwolić na dokończenie w domu niektórych prac wykonywanych na lekcjach,
· Potrzeba większej ilości czasu i powtórzeń na opanowanie materiału.
· w celu ułatwienia selekcji i wyboru najważniejszych informacji z danego tematu, nauczyciel przygotowuje kilka podstawowych pytań, na które uczeń ma znaleźć odpowiedź czytając dany materiał bądź jego fragment,
· dawanie większej ilości czasu i powtórzeń na opanowanie materiału, udzielanie pomocy przez nauczyciela w formie dodatkowych syntetycznych notatek z danego zakresu materiału,
· dzielenie materiału na mniejsze partie, wyznaczanie czasu na ich opanowanie i odpytywanie zgodnie z ustalonym zakresem i terminem,
· uczenie w indywidualnym tempie, wyznaczanie i osiąganie indywidualnych celów zgodnych z możliwościami ucznia,
· ograniczenie instrukcji słownych na rzecz wprowadzania słowno-pokazowych,
· praktyczne oddziaływanie na sferę wielozmysłową – słowo podczas procesu nauczania schodzi na plan dalszy na rzecz zbierania doświadczeń i uczenia się przez ogląd i przeżywanie,
· stosowanie wielu powtórzeń udzielanych instrukcji i stałe utrwalanie zapamiętanych treści,
· stały nadzór, gdyż uczniowie ci szybciej się nużą, z chwilą występowania trudności łatwo rezygnują i mają tendencję do pozostawiania niedokończonej pracy,
· przywiązywanie wagi do specjalnych bodźców pozytywnych w formie pochwały, zachęty, nagrody,
· nieustanne motywowanie do dalszych działań poprzez stosowanie różnego rodzaju wzmocnień,
· okazywanie aprobaty, pochwały dla podejmowanego wysiłku i akceptacji, pozwalające na budowanie pozytywnego obrazu siebie,
· wzmacnianie procesu uczenia się przez stosowanie metod aktywizujących,
· wdrażanie uczniów do samodzielności,
· ukazywanie uczniom związku między wiedzą nabywaną podczas zajęć a jej praktycznym wykorzystywaniem w różnych sytuacjach życia codziennego.
· Nawet niewielkie postępy ucznia powinny być wzmacniane pozytywnie, natomiast brak postępów nie podlega wartościowaniu negatywnemu.