Radosław Nalaskowski
PSO - wos
PSO wiedza o społeczeństwie dla gimnazjum oraz
wymagania na poszczególne oceny w roku szkolnym 2012/2013
Temat lekcji
Zagadnienia
Wymagania na poszczególne oceny
dopuszczająca
dostateczna
dobra
bardzo dobra
celująca
Rozdział I: System polityczny państwa polskiego
1. Konstytucja
- ustawa zasadnicza
- zasady ustrojowe III RP
- prawa i obowiązki obywatela Polski
- wyjaśnia terminy: konstytucja, suwerenność narodu
- omawia różnicę między prawami a obowiązkami konstytucyjnymi
- wymienia podstawowe prawa obywatelskie Polaków
- określa obowiązki obywatelskie Polaków
- wyjaśnia terminy: preambuła, trójpodział władzy, państwo prawa, decentralizacja władzy
- odszukuje w Konstytucji III RP rozdziały, w których zawarte są podstawowe zasady ustroju oraz wolności, prawa i obowiązki obywateli
- na podstawie tekstu źródłowego podaje prawa dzieci zapisane w Konstytucji III RP
- wyjaśnia znaczenie naczelnych zasad konstytucyjnych dla określenia ustroju państwa
- omawia znaczenie praw i obowiązków wynikających z Konstytucji III RP
- wymienia przykłady sytuacji, w których doszło do naruszenia praw obywateli
- klasyfikuje prawa (osobiste, polityczne, ekonomiczne, socjalne i kulturalne) i podaje przykłady
- uzasadnia znaczenie nadrzędności konstytucji nad innymi
aktami prawnymi- interpretuje wybrane fragmenty
Konstytucji III RP- ocenia jakość Konstytucji i prawa stanowionego w Polsce
- porównuje Konstytucję III RP z rozwiązaniami ustrojowymi
innych państw2. Sejm i senat
- uprawnienia polskiego parlamentu
- funkcjonowanie polskiego parlamentu
- przebieg procesu ustawodawczego
- wyjaśnia termin: immunitet
- opisuje rolę parlamentu w koncepcji trójpodziału władzy
- określa funkcje sejmu i senatu
- wymienia warunki, które musi spełnić kandydat na posła lub senatora
- wyjaśnia terminy: próg wyborczy, Zgromadzenie Narodowe, inicjatywa ustawodawcza, ordynacja wyborcza, wotum
zaufania, wotum
nieufności- omawia funkcjonowanie polskiego
parlamentu- przedstawia kwestie związane z zasadami wyborczymi
- tłumaczy, na czym polega proces ustawodawczy
- wylicza uprawnienia sejmu i senatu
w Polsce- charakteryzuje poszczególne etapy procesu ustawodawczego
- wymienia podmioty, którym przysługuje inicjatywa ustawodawcza
- opisuje, na czym polega praca parlamentarzysty
- odszukuje w źródłach dodatkowe
informacje na temat regulaminu pracy
sejmu i senatu- interpretuje wybrane fragmenty Konstytucji III RP
- przedstawia genezę polskiego parlamentaryzmu
- ocenia pracę wybranego parlamentarzysty
- określa rolę Prezydenta RP i Trybunału Konstytucyjnego
w procesie ustawodawczym- aktywnie uczestniczy w symulacji procesu ustawodawczego
- wymienia i rozróżnia funkcje sejmu i senatu
- ocenia jakość prawa stanowionego przez polski sejm i senat
- opisuje na podstawie ilustracji lub schematu salę posiedzeń sejmu
- w czasie symulacji procesu ustawodawczego występuje
z inicjatywą ustawodawczą i umiejętnie ją argumentuje- orientuje się w bieżących wydarzeniach związanych z funkcjonowaniem parlamentu
3. Rząd i prezydent
- organy władzy
wykonawczej- funkcje i uprawnienia Rady Ministrów
- rola i kompetencje Prezydenta RP
- sposoby powoływania i odwoływania Rady Ministrów
- opisuje rolę władzy wykonawczej w koncepcji trójpodziału władzy
- podaje imię i nazwisko obecnego Prezydenta RP oraz aktualnego Prezesa Rady Ministrów
- wymienia podstawowe kompetencje Prezydenta RP i Rady Ministrów
- przedstawia procedury wyboru Prezydenta RP i Rady Ministrów
- wyjaśnia terminy: dymisja, Rada Gabinetowa, kontrasygnata, ratyfikacja
- wymienia imiona
i nazwiska wszystkich prezydentów Polski
po 1989 r.- interpretuje wybrane fragmenty Konstytucji III RP
- opisuje procedury odwołania Prezydenta RP i Rady Ministrów
- porównuje kompetencje Prezydenta RP z uprawnieniami prezesa Rady Ministrów
- ocenia pracę obecnego Prezydenta RP oraz aktualnych członków Rady
Ministrów- wyjaśnia zasadność tworzenia tzw. „gabinetów cieni”
- prawidłowo interpretuje skutki finansowe realizacji różnych przedsięwzięć władzy wykonawczej
4. Władza
sądownicza- rola i specyfika władzy sądowniczej
- rodzaje sądów i trybunałów w Polsce
- struktura sądów
w Polsce- rola sędziego, prokuratury i policji
- wyjaśnia termin: prawo
- charakteryzuje specyfikę władzy sądowniczej w koncepcji trójpodziału władzy
- opisuje rolę sędziego w sprawowaniu władzy sądowniczej
- uzasadnia konieczność niezawisłości władzy sądowniczej
- wyjaśnia terminy: adwokat, radca prawny
- wymienia rodzaje sądów i trybunałów
w Polsce- tłumaczy, na czym polega zasada niezawisłości sędziów
- rozróżnia specyfikę pracy prokuratury
i policji- na podstawie tekstu źródłowego określa wpływ władzy sądowniczej na życie obywateli oraz jej rolę we współczesnym państwie demokratycznym
- wymienia kompetencje poszczególnych organów władzy sądowniczej w Polsce
- wyjaśnia, na czym polega zasada instancyjności sądów
- ocenia działalność sądów, prokuratury
i policji w Polsce- podaje nazwy instytucji, do których można się zwrócić
w przypadku bycia świadkiem naruszenia prawa- wyjaśnia rolę międzynarodowych organów sądowniczych
- identyfikuje i objaśnia problemy polskiego wymiaru sprawiedliwości
- uzasadnia konieczność niezależności władzy sądowniczej od innych władz
5. Idziemy
na wybory- legitymizacja
władzy- ordynacja wyborcza
- rodzaje ordynacji wyborczej
- zasady demokratycznych wyborów
- rodzaje prawa wyborczego
- procedury wyborcze do parlamentu
- podaje nazwy organów władzy, do których społeczeństwo wybiera swoich przedstawicieli
- wymienia zasady demokratycznych
wyborów- wyjaśnia terminy: legitymizacja władzy, ordynacja wyborcza
- opisuje zasady
demokratycznych
wyborów- rozróżnia czynne
i bierne prawo
wyborcze- omawia znaczenie udziału obywateli
w wyborach- uzasadnia konieczność obowiązywania zasad demokratycznych wyborów
- opisuje procedury wyborcze do parlamentu
- odszukuje informacje o wynikach wyborów
i zasadach ich
przeprowadzania- ocenia zasadność istnienia przymusu wyborczego
- wskazuje korzyści i zagrożenia wynikające z częstego przeprowadzania
referendów- wymienia zalety oraz wady proporcjonalnego i większościowego systemu liczenia głosów
- odszukuje informacje o wynikach wyborów
w innych państwach- ocenia i porównuje polityczne kampanie wyborcze
6. Partie polityczne
- partie polityczne
- funkcje partii politycznych
- systemy partyjne
- typy partii politycznych
- polska scena
polityczna- wyjaśnia termin: partia polityczna
- podaje nazwy partii politycznych istniejących w Polsce
- omawia funkcje
partii politycznych- określa typy systemów partyjnych
- wymienia nazwy krajów, w których obowiązują poszczególne systemy partyjne
- charakteryzuje typy partii politycznych
- na podstawie tekstu źródłowego wskazuje cechy ideologii
konserwatywnej- określa rolę partii politycznych we współczesnym świecie
- opisuje procedury zakładania partii
i podstawy jej
działania- na podstawie tekstu źródłowego omawia tezę o częstej niejednoznaczności podziału na lewicę i prawicę
w Polsce- wskazuje zalety
i wady poszczególnych typów systemów partyjnych- charakteryzuje polską scenę polityczną
- odszukuje informacje o programach
partii politycznych istniejących w Polsce- uzasadnia, jaki model finansowania partii politycznych jest najkorzystniejszy
- ocenia jakość proponowanych przez partie polityczne haseł
programowych7. Mass media
i opinia publiczna- opinia publiczna
- mass media i ich funkcje
- termin „czwarta władza”
- cenzura
- wyjaśnia terminy: opinia publiczna, mass media, cenzura
- wymienia funkcje mass mediów
- wyjaśnia termin „czwarta władza”
- opisuje funkcje mass mediów
- wymienia nazwy ośrodków badania opinii publicznej
- rozróżnia i charakteryzuje rodzaje cenzury
- korzysta z różnych źródeł informacji
- podaje sposoby przeprowadzania badań opinii publicznej
- wyjaśnia wpływ mass mediów oraz opinii publicznej na działalność władz
i zachowania
społeczne- dostrzega wady i zalety różnych metod badania opinii publicznej
- rozumie i wyjaśnia problem manipulowania społeczeństwem
za pomocą wyników badań oraz odpowiednio formułowanych informacji8. Służba publiczna
- administracja
publiczna- służba cywilna
- prawa i obowiązki obywatela
- prawa i obowiązki urzędnika
- wskazuje obowiązki urzędników służby cywilnej
- wymienia prawa przysługujące obywatelom korzystającym
z usług urzędów
publicznych- omawia strukturę administracji
publicznej- na podstawie tekstu źródłowego określa najważniejsze zasady moralne i etyczne obowiązujące urzędników służby cywilnej
- uzasadnia znaczenie apolityczności urzędników służby cywilnej
- bierze udział w dyskusji na temat funkcjonowania idealnego urzędu oraz cech idealnego urzędnika
- wskazuje różnice między pracownikami służby cywilnej
a urzędnikami mianowanymi służby cywilnej- lokalizuje urzędy na terenie swojej gminy, powiatu i województwa oraz określa ich zakres zadań
Rozdział II: Samorządna Rzeczpospolita
1. Władza centralna a samorząd
terytorialny- idea samorządności
- rodzaje samorządów
- podział administracyjny Polski
- zadania samorządu terytorialnego
- nadzór nad samorządem terytorialnym
- przedstawia ideę samorządności
- tłumaczy, na czym polega zasada pomocniczości
- wyjaśnia termin: decentralizacja władzy
- opisuje założenia reformy samorządu terytorialnego
z 1999 r.- wyjaśnia terminy: prawo lokalne, subwencja, Regionalna Izba Obrachunkowa
- wymienia rodzaje samorządów w Polsce
- rozróżnia zadania własne samorządu od zadań zleconych
- omawia, kto i w jaki sposób nadzoruje samorząd terytorialny
- uzasadnia konieczność sprawowania nadzoru nad samorządem terytorialnym
- określa, jaką rolę odgrywają Samorządowe Kolegia
Odwoławcze- przedstawia genezę samorządności
w Polsce i na świecie- omawia przykłady realizacji zasady
pomocniczości w UE2. Samorząd gminny
- rodzaje gmin
- władze gminne i ich uprawnienia
- zadania i budżet gminy
- rola obywatela
w życiu gminy- wymienia typy gmin
- charakteryzuje specyfikę poszczególnych typów gmin
- wyjaśnia, w jaki sposób obywatele mogą wpływać na decyzje władz gminy
- omawia różnice między uprawnieniami władzy wykonawczej a kompetencjami władzy uchwałodawczej w gminie
- określa zadania władz gminnych
- podaje przykłady spraw urzędowych, które można załatwić na poziomie gminy
- wskazuje źródła gminnych dochodów
i wydatków- opisuje sposób
wyboru kandydatów do władz gminnych- wskazuje miejsce urzędowania władz gminy, na której terenie mieszka
- wymienia imiona
i nazwiska osób pełniących najważniejsze funkcje w gminie (wójta, burmistrza lub prezydenta, przewodniczącego rady gminy bądź przewodniczącego rady miasta)- przedstawia własne propozycje inicjatyw, które można by finansować z dochodów gminnych
- podaje przykładowe rozwiązania problemów zaistniałych
w gminie- ocenia pracę władz swojej gminy
- inicjuje działania, które wpłynęłyby na podniesienie jakości życia mieszkańców
w jego gminie- wskazuje sposoby pozyskiwania funduszy unijnych na realizację gminnych przedsięwzięć
3. Samorząd
powiatowy- rodzaje powiatów
- władze powiatowe
i ich uprawnienia- zadania i budżet powiatu
- wymienia typy
powiatów- charakteryzuje specyfikę poszczególnych typów powiatów
- omawia różnice między uprawnieniami władzy wykonawczej a kompetencjami władzy uchwałodawczej w powiecie
- określa zadania władz powiatowych
- podaje przykłady spraw urzędowych, które można załatwić na poziomie powiatu
- wskazuje źródła powiatowych dochodów i wydatków
- na podstawie tekstu źródłowego przedstawia propozycje zmian, które warto byłoby wprowadzić w funkcjonowaniu powiatów
- opisuje sposób wyboru kandydatów do władz powiatowych
- wskazuje miejsce urzędowania władz powiatu, na którego terenie mieszka
- wymienia imiona
i nazwiska osób pełniących najważniejsze funkcje w powiecie (starosty, przewodniczącego rady powiatu)- przedstawia własne propozycje inicjatyw, które można by finansować z dochodów powiatowych
- podaje przykładowe rozwiązania problemów zaistniałych
w powiecie- ocenia pracę władz swojego powiatu
- inicjuje działania, które wpłynęłyby na podniesienie jakości życia mieszkańców
w jego powiecie- wskazuje sposoby pozyskiwania funduszy unijnych na realizację przedsięwzięć powiatowych
4. Samorząd
wojewódzki- cechy województwa
- władze wojewódzkie i ich uprawnienia
- zadania samorządu wojewódzkiego
- budżet
województwa- przedstawiciel rządu w województwie
- wyjaśnia, jaka jest rola wojewody
- podaje przykłady spraw urzędowych, które można załatwić na poziomie
województwa- wymienia różnice między uprawnieniami władzy wykonawczej a kompetencjami władzy uchwałodawczej w województwie
- określa zadania samorządu wojewódzkiego
- wskazuje źródła wojewódzkich dochodów i wydatków
- na podstawie tekstu źródłowego przedstawia główne problemy dotyczące współpracy między różnymi organami władzy samorządu wojewódzkiego
- opisuje sposób wyboru kandydatów do władz wojewódzkich
- wskazuje miejsce urzędowania władz województwa, na którego terenie mieszka
- wymienia imiona
i nazwiska osób pełniących najważniejsze funkcje w województwie (wojewody,
marszałka wojewódzkiego)- omawia zmiany
w podziale administracyjnym Polski, które zaszły
od 1950 r.- przedstawia własne propozycje inicjatyw, które można by finansować z dochodów wojewódzkich
- podaje przykładowe rozwiązania problemów zaistniałych
w województwie- ocenia pracę władz swojego
województwa- rozpoznaje herb swojej gminy, powiatu oraz województwa i wyjaśnia ich symbolikę
5. Jak załatwić sprawę w urzędzie?
- urzędy publiczne
i ich funkcjonowanie- proces informatyzacji urzędów
- Biuletyn Informacji Publicznej
- elektroniczny
podpis- wypełnia wybrane formularze urzędowe, np. wniosek o wydanie dowodu osobistego
- pobiera z internetu wybrane druki
urzędowe- wyjaśnia termin: Biuletyn Informacji Publicznej
- odszukuje w różnych źródłach informacje na temat działalności wskazanych urzędów
- tłumaczy, do czego służą karty opisu
usługi- wskazuje lokalizację najważniejszych urzędów w miejscu swojego zamieszkania
- wymienia rodzaje usług świadczonych przez urzędy za
pośrednictwem
internetu- podaje własne propozycje zmian
w funkcjonowaniu urzędów- wyjaśnia konieczność informatyzacji administracji
publicznej- podaje szanse
i zagrożenia wynikające z informatyzacji urzędów- wyjaśnia pojęcie
biurokracji i podaje jej cechy pozytywne (idealne) oraz negatywne- proponuje zmiany na stronie internetowej urzędu w swojej miejscowości lub tworzy własną stronę WWW
Rozdział III: Polska i świat
1. Polska polityka zagraniczna
- racja stanu
- polityka zagraniczna
- współpraca międzynarodowa
- podmioty polityki zagranicznej
- służba dyplomatyczna i konsularna
- wyjaśnia termin: polityka zagraniczna
- wymienia podmioty uprawnione w Polsce do prowadzenia polityki zagranicznej
- wskazuje główne kierunki polskiej polityki zagranicznej
- wyjaśnia terminy: racja stanu, służba dyplomatyczna i konsularna
- przedstawia kierunki polskiej polityki
zagranicznej- na podstawie tekstu źródłowego omawia tezę o wpływie techniki na politykę międzynarodową
- charakteryzuje różne sposoby działania
w polityce
zagranicznej- na podstawie mapy przedstawia kierunki polskiej polityki
zagranicznej w Europie i na świecie- ocenia bieżącą politykę zagraniczną
Polski- wymienia zadania polskiej dyplomacji
- uzasadnia konieczność współpracy
międzynarodowej- ocenia znaczenie
takich elementów polskiej polityki zagranicznej, jak: wejście
w struktury NATO, UE, Rady Europy czy uczestnictwo w konfliktach zbrojnych w Iraku i Afganistanie2. Integracja
europejska- geneza integracji europejskiej
- trzy filary Unii
Europejskiej- funkcjonowanie
i organy Unii
Europejskiej- przebieg integracji europejskiej
- miejsce Polski
w Unii Europejskiej- fundusze unijne
- przedstawia najważniejsze etapy integracji europejskiej
- wymienia nazwy organów Unii Europejskiej
- wyjaśnia znaczenie Traktatu z Lizbony dla procesu integracji
europejskiej- wskazuje na mapie państwa członkowskie
Unii Europejskiej
- przedstawia przyczyny integracji europejskiej
- omawia szczegółowo etapy integracji
europejskiej- charakteryzuje organy Unii Europejskiej
- wskazuje korzyści
i zagrożenia wynikające z integracji Polski z Unią Europejską- uczestniczy w dyskusji na temat dalszego pogłębiania i poszerzania integracji Unii Europejskiej oraz wprowadzenia euro w Polsce
- poszukuje informacji na temat programów unijnych oraz budżetu UE
- ocenia różnorodne aspekty funkcjonowania UE: finansowy, polityczny, społeczny, kulturowy itp.
3. Polska
w organizacjach międzynarodowych- organizacje międzynarodowe
- rodzaje organizacji międzynarodowych
- charakterystyka wybranych organizacji międzynarodowych
- miejsce Polski
w organizacjach międzynarodowych- wyjaśnia termin: organizacja między-narodowa
- rozwija skrótowce: ONZ, NATO, ZSRR
- rozwija skrótowiec: OBWE
- określa zasadnicze cele wybranych organizacji międzynarodowych, do których należy Polska
- wymienia typy organizacji międzynarodowych
- wskazuje na mapie zasięg wybranych
organizacji międzynarodowych- ocenia zaangażowanie Polski w funkcjonowanie organizacji międzynarodowych (np. NATO)
- odszukuje informacje na temat wybranych organizacji międzynarodowych
- porównuje skuteczność działania poszczególnych organizacji międzynarodowych
- zna aktualnych liderów poszczególnych organizacji międzynarodowych
4. Organizacja
Narodów
Zjednoczonych- geneza ONZ
- struktura i cele ONZ
- misje pokojowe
- organizacje wyspecjalizowane ONZ
- podaje nazwy najważniejszych organów ONZ
- wymienia najważniejsze organizacje wyspecjalizowane
ONZ
- omawia przyczyny utworzenia ONZ
- określa założenia
i cele ONZ- charakteryzuje działalność UNESCO
i UNICEF- przedstawia genezę ONZ
- charakteryzuje
poszczególne organy ONZ- lokalizuje na mapie miejsca misji pokojowych ONZ
- ocenia skuteczność działań podejmowanych przez ONZ
- uczestniczy w dyskusji na temat przyszłości i reformy ONZ
- wyjaśnia mechanizmy funkcjonowania ONZ (wybór przedstawicieli, sposób nabywania
i utraty członkostwa, podejmowanie decyzji w ZO i RB)- ocenia wkład Polski
w funkcjonowanie ONZ5. Konflikty
międzynarodowe- konflikty na świecie i ich przyczyny
- migracje ludności
- główne formy
migracji- terroryzm
- wyjaśnia terminy: migracja, terroryzm
- wymienia potencjalne skutki konfliktów zbrojnych i działań terrorystycznych
- charakteryzuje aktualne konflikty i wskazuje na mapie miejsca, w których do nich
doszło- opisuje różnorodne formy działań terrorystycznych
- charakteryzuje różne formy migracji
- tłumaczy, na czym polega uchodźstwo
- opisuje wybrane zamachy terrorystyczne w XXI w.
- ocenia działalność terrorystyczną, uwzględniając zasady moralne, prawo oraz skuteczność działania
- odszukuje informacje na temat najważniejszych konfliktów zbrojnych na świecie
- wskazuje miejsca potencjalnych konfliktów w przyszłości
i uzasadnia swój wybór- proponuje działania lokalne, państwowe
i międzynarodowe zmierzające do rozwiązania problemów
migracyjnych6. Problemy współczesnego świata
- państwa Trzeciego Świata
- podział na bogatą Północ i biedne Południe
- problemy współ-czesnego świata
- pomoc humanitarna
- globalizacja
- wyjaśnia terminy: Trzeci Świat, pomoc humanitarna
- wskazuje na mapie kraje bogatej Północy i biednego Południa
- wyjaśnia termin: globalizacja
- charakteryzuje problemy współczesnego świata
- przedstawia sposoby rozwiązywania problemów współczesnego świata
- charakteryzuje działalność organizacji humanitarnych
- opisuje różne wymiary globalizacji
- uzasadnia konieczność niesienia pomocy humanitarnej w wybranych rejonach świata
- wskazuje pozytywne i negatywne strony globalizacji
- ocenia skuteczność różnorodnych form przeciwdziałania problemom współczesnego świata (pomoc humanitarna organizacji
rządowych i pozarządowych, działalność MWF, BŚ, WHO, WTO)Rozdział IV: Moja przyszłość zawodowa
1. Wybór szkoły
i zawodu- predyspozycje
wymagane w poszczególnych typach zawodów- typy szkół ponadgimnazjalnych
i studiów wyższych- poradnictwo zawodowe
- ścieżka kariery
zawodowej- podaje umiejętności
i predyspozycje osobiste niezbędne do wykonywania określonych zawodów- wskazuje własne predyspozycje zawodowe
- wymienia rodzaje szkół w Polsce
- omawia możliwości dalszego kształcenia
- planuje własną ścieżkę edukacji i kariery zawodowej
- na podstawie tekstu źródłowego wyjaśnia ideę zmian w polskim systemie kształcenia
- na podstawie tekstu źródłowego przedstawia przyczyny funkcjonowania dotychczasowego systemu kształcenia na wybranych kierunkach
- wymienia sposoby pozyskiwania informacji dotyczących dalszego kształcenia
- ocenia skuteczność różnorodnych sposobów pozyskiwania informacji
- uzasadnia dokonany przez siebie wybór dalszej ścieżki edukacyjnej i kariery zawodowej
- wskazuje zalety
i wady wykonywania określonych
zawodów- oddziela kwestię prestiżu zawodowego od wysokości zarobków związanych z wykonywaniem określonych zawodów
- ocenia wady i zalety prowadzenia własnej działalności gospodarczej, pracy na podstawie umowy o pracę i umowy cywilnej, pracy w pełnym i niepełnym wymiarze godzin
2. Rynek pracy
- rynek pracy
- krajowy i lokalny rynek pracy
- mobilność
zawodowa- emigracja
zarobkowa- kierunki emigracji zarobkowej
- bezrobocie
- wyjaśnia terminy: rynek pracy, mobilność zawodowa,
aktywność zawodowa, bezrobocie, bezrobotny, stopa bezrobocia- podaje przyczyny emigracji zarobkowej Polaków
- wymienia zawody najbardziej poszukiwane na rynku pracy
- charakteryzuje potrzeby lokalnego rynku pracy
- omawia działania instytucji wpływających na rynek pracy
- wskazuje na mapie kierunki emigracji zarobkowej Polaków
- przedstawia korzyści i zagrożenia wynikające z istnienia emigracji zarobkowej
- tłumaczy, na czym polega „drenaż
mózgów”- określa stopę bezrobocia w powiecie, na którego terenie
mieszka- wskazuje przyczyny
i skutki bezrobocia- ocenia sposoby przeciwdziałania bezrobociu
- proponuje własne sposoby przeciwdziałania bezrobociu
- ocenia skutki emigracji zarobkowej z perspektywy społecznej, ekonomicznej, politycznej
i kulturowej- analizuje zjawisko
bezrobocia w UE
i na świecie3. Moja pierwsza praca
- zasady poszukiwania pracy
- staż zawodowy
- CV i list motywacyjny
- targi pracy
- etapy procesu
poszukiwania
zatrudnienia- metody wyboru odpowiedniego kandydata na dane
stanowisko- redaguje CV
- redaguje list motywacyjny
- wskazuje źródła
informacji o ofertach pracy- umie odpowiednio się zachować w trakcie rozmowy
kwalifikacyjnej- wskazuje korzyści wynikające ze zdobywania doświadczenia zawodowego w trakcie odbywania stażu
- odszukuje w internecie wzory CV i listu motywacyjnego
- ocenia skuteczność różnych form poszukiwania pracy
- określa cechy
dobrego pracownika w zależności od charakteru pracy- przeprowadza rozmowę kwalifikacyjną
z perspektywy pracodawcy4. Pracownik i jego prawa
- prawa i obowiązki pracownika
oraz pracodawcy
- kodeks pracy
- prawa nieletnich pracowników
- mobbing
- związki zawodowe
- Państwowa Inspekcja Pracy
- wymienia podstawowe prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy
- tłumaczy, na czym polega mobbing
- na podstawie tekstu źródłowego określa obowiązki pracodawcy zatrudniającego osobę niepełnoletnią
- wymienia zasady zatrudniania młodocianych
- podaje nazwy instytucji, do których
można zwrócić się
o pomoc w przypadku łamania praw pracowniczych i mobbingu- wyjaśnia wpływ związków zawodowych i Państwowej Inspekcji Pracy na warunki pracy
- opisuje rolę NSZZ „Solidarność”
w walce o prawa pracownicze w czasach PRL i obecnie- redaguje pismo
w sprawie łamania praw pracowniczych- wyjaśnia znaczenie ustalania tzw. płacy minimalnej z perspektywy rządu, związków zawodowych, pracodawców
i pracowników- poszukuje informacji na temat sposobów zawierania umów o pracę
5. Jak założyć własną firmę?
- procedury zakładania firmy
- biznesplan
- formy działalności gospodarczej
- marketing i zarządzanie przedsiębiorstwem
- wyjaśnia terminy: biznesplan, marketing
- wymienia podstawowe procedury związane z założeniem firmy
- określa rodzaje działalności gospodarczej
- przedstawia biznes-plan dla własnej firmy
- charakteryzuje różne rodzaje działalności gospodarczej
- wymienia korzyści i zagrożenia związane z założeniem własnej firmy
- omawia zasady marketingu i zarządzania
- opracowuje plan finansowy własnej firmy
- poszukuje informacji
o możliwościach pozyskania funduszy na rozpoczęcie działalności gospodarczej (kredyt bankowy, projekt UE, programy UP)6. Etyka życia gospodarczego
- nieuczciwe praktyki rynkowe – plagiat, piractwo
- szara strefa
- etyka zawodowa
- zawody zaufania publicznego
- wyjaśnia terminy: norma moralna (etyczna), zaufanie publiczne
- omawia rodzaje nieuczciwych praktyk
- wymienia zawody zaufania publicznego
- wyjaśnia zjawisko szarej strefy
- na podstawie tekstu źródłowego gromadzi argumenty do dyskusji na temat braku możliwości prawnego usankcjonowania
zaufania- wymienia przyczyny nieuczciwych praktyk rynkowych
- odszukuje informacje o kodeksach etyki zawodowej
- przedstawia rozwiązania, które mogłyby ograniczyć tzw. szarą strefę
i nieetyczne zachowania w życiu
gospodarczym- ocenia etyczność określonych działań w życiu gospodarczym
- wyjaśnia zjawiska nieuczciwej konkurencji
i dumpingu- udowadnia pozytywną rolę kapitału zaufania (teoria gier) w biznesie
- analizuje kodeksy etyki zawodowej
Uwaga dotycząca oceniania na każdym poziomie wymagań
Aby uzyskać kolejną, wyższą ocenę, uczeń musi opanować zasób wiedzy i umiejętności z poprzedniego poziomu.
Radosław Nalaskowski