Andrzej Kubacki
PSO z matematyki
Przedmiotowy System Oceniania z Matematyki
Szkoła Podstawowa Nr 16 w Toruniu
Przedmiotowy System Oceniania określa zasady bieżącego, semestralnego i końcoworocznego podsumowania osiągnięć ucznia, które nauczyciel będzie uwzględniał przy wystawianiu oceny z przedmiotu.
PSO z matematyki jest zgodny z Wewnątrzszkolnym Systemem Oceniania Szkoły Podstawowej nr 16 w Toruniu i dostosowany do programu „Matematyka z plusem” (DKOW – 5002 – 37 – 080) oraz „Matematyka wokół nas” (DKOS – 5002 – 02/08).
Kontrakt między nauczycielem i uczniem
- Każdy uczeń jest oceniany zgodnie z zasadami sprawiedliwości.
- Przy ocenianiu nauczyciel uwzględnia możliwości intelektualne ucznia.
- Prace klasowe, sprawdziany i odpowiedzi ustne są obowiązkowe.
- Prace klasowe są zapowiadane z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem i podany jest zakres sprawdzanych umiejętności i wiedzy.
- Krótkie sprawdziany (kartkówki) nie muszą być zapowiadane.
- Uczeń nieobecny na pracy klasowej lub sprawdzianie musi ją napisać w terminie uzgodnionym z nauczycielem.
- Każdą pracę klasową, napisaną na ocenę niesatysfakcjonującą ucznia, można poprawić. Termin poprawy ustala nauczyciel. Uczeń poprawia pracę tylko raz. Ocena z poprawy jest wpisywana do dziennika.
- Po dłuższej nieobecności w szkole (powyżej 1 tygodnia) uczeń ma prawo nie być oceniany przez tydzień.
- Uczeń ma prawo do dwukrotnego w ciągu semestru zgłoszenia nieprzygotowania się do lekcji. Przez nieprzygotowanie się do lekcji rozumiemy: brak zeszytu, brak zeszytu ćwiczeń, brak pracy domowej, niegotowość do odpowiedzi, brak pomocy potrzebnych do lekcji.
- Po wykorzystaniu limitu określonego powyżej uczeń otrzymuje za każde nieprzygotowanie ocenę niedostateczną.
- W przypadku nie zgłoszenia nieprzygotowania, ujawnienie tego faktu skutkuje otrzymaniem oceny niedostatecznej.
- Na koniec semestru nie przewiduje się dodatkowych sprawdzianów zaliczeniowych.
- Aktywność na lekcji nagradzana jest „plusami" w sposób ustalony przez danego nauczyciela.
- Nauczyciel przestrzega terminów umów, prac klasowych, sprawdzianów.
- Odnosimy się do siebie z szacunkiem.
Formy i metody sprawdzania osiągnięć uczniów
- całogodzinne sprawdziany w formie klasówek, testów,
- sprawdziany (kartkówki),
- odpowiedzi ustne,
- prace domowe,
- zeszyty ćwiczeń,
- prace długoterminowe,
- inne formy aktywności np. udział w konkursach matematycznych, wykonywanie pomocy dydaktycznych, aktywny udział w pracach koła matematycznego,
- obserwacja ucznia:
- przygotowanie do lekcji,
- aktywność na lekcji,
- praca w grupie.
Kryteria ocen
Ocena prac pisemnych ustalana jest według następującej skali:
0 % - 33 % niedostateczny
34 % - 50 % dopuszczający
51 % - 74 % dostateczny
75 % - 89 % dobry
90 % - 100 % bardzo dobry
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który uzyska 100% oraz rozwiąże zadanie dodatkowe z *. W szczególnych przypadkach progi procentowe mogą ulec zmianie.
Wymagania na poszczególne oceny podane są oddzielnie dla klas 4, 5, 6 przez nauczycieli matematyki.
Obniżenie wymagań edukacyjnych
Na podstawie opinii poradni psychologiczno – pedagogicznej nauczyciel dostosowuje wymagania edukacyjne do możliwości ucznia, u którego stwierdzono specyficzne trudności w uczeniu się lub deficyty rozwojowe, uniemożliwiające sprostaniu tym wymaganiom.
Informacja zwrotna
- Nauczyciel – uczeń
- informuje uczniów o wymaganiach i kryteriach ocen
- pomaga w samodzielnym planowaniu rozwoju
- motywuje do dalszej pracy
- Nauczyciel – rodzice:
- informuje o wymaganiach i kryteriach oceniania,
- informuje o aktualnym stanie rozwoju i postępów w nauce,
- dostarcza informacji o trudnościach ucznia w nauce,
- dostarcza informacji o uzdolnieniach ucznia,
- daje wskazówki do pracy z uczniem,
- wdraża program naprawczy w sytuacjach zagrożenia oceną niedostateczną na koniec semestru lub roku.
- Nauczyciel – wychowawca klasy - dyrektor:
- nauczyciel informuje wychowawcę klasy o aktualnych osiągnięciach ucznia,
- nauczyciel lub wychowawca informuje dyrekcję o sytuacjach wymagających jego zdaniem interwencji.
Ewaluacja przedmiotowego systemu oceniania
Przedmiotowy system oceniania podlega ewaluacji na koniec roku szkolnego oraz na zakończenie każdego cyklu edukacyjnego.
ZAŁOŻENIA DO PLANU WYNIKOWEGO Z MATEMATYKI DLA KLASY V
Program nauczania: Matematyka z plusem, numer dopuszczenia programu DKOW–5002–37/08
Liczba godzin nauki w tygodniu: 4
Planowana liczba godzin w ciągu roku: 140
Podręczniki i książki pomocnicze wydane przez GWO:
• Matematyka 5. Podręcznik, M. Dobrowolska, M. Jucewicz, M. Karpiński, P. Zarzycki
• Matematyka 5. Zeszyty ćwiczeń: Liczby całkowite i ułamki cz. 1, 2., Z. Bolałek, M. Dobrowolska, A. Mysior, S. Wojtan, Geometria, M. Dobrowolska, A. Mysior, P. Zarzycki
• Matematyka 5. Książka dla nauczyciela, praca zbiorowa
• Matematyka 5. Zbiór zadań, K. Zarzycka, P. Zarzycki
• Matematyka 5. Sprawdziany dla klasy piątej szkoły podstawowej, M. Grochowalska
• Matematyka 5. Sprawdziany dla klasy piątej szkoły podstawowej. Druga wersja, M. Karnowska
• Matematyka 5. Lekcje powtórzeniowe, M. Grochowalska
Kategorie celów nauczania:
A – zapamiętanie wiadomości
B – rozumienie wiadomości
C – stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych
D – stosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych
Poziomy wymagań edukacyjnych:
K – konieczny – ocena dopuszczająca (2)
P – podstawowy – ocena dostateczna (3)
R – rozszerzający – ocena dobra (4)
D – dopełniający – ocena bardzo dobra (5)
W – wykraczający – ocena celująca (6)
Ścieżki edukacyjne realizowane przy poszczególnych tematach:
• prozdrowotna (ZDR)
• ekologiczna (EKO)
• czytelnicza i medialna (C–M)
• wychowanie do życia w społeczeństwie (WYCH)
• wychowanie patriotyczne i obywatelskie (PO)
• regionalna (REG)
Tematy nieobowiązkowe oznaczono szarym paskiem.
PLAN WYNIKOWY Z MATEMATYKI DLA KLASY V
DZIAŁ
PROGRAMOWY
JEDNOSTKA
LEKCYJNA
JEDNOSTKA TEMATYCZNA
CELE KSZTAŁCENIA W UJĘCIU OPERACYJNYM WRAZ Z OKREŚLENIEM WYMAGAŃ
KATEGORIA A
UCZEŃ ZNA:
KATEGORIA B
UCZEŃ ROZUMIE:
KATEGORIA C
UCZEŃ UMIE:
KATEGORIA D
UCZEŃ UMIE:
1
O czym będziemy
się uczyli na lekcjach
matematyki w klasie
piątej? (ZDR)
LICZBY
NATURALNE
(13 h)
2–3
Zapisywanie i porównywanie liczb.
• pojęcie cyfry (K)
• dziesiątkowy system pozycyjny (K)
• różnicę między cyfrą a liczbą (K)
• pojęcie osi liczbowej (K)
• zależność wartości liczby od położenia
jej cyfr (K)
• zapisywać liczby za pomocą cyfr (K)
• odczytywać liczby zapisane cyframi(K)
• zapisywać liczby słowami (K-P)
• porównywać liczby (K)
• porządkować liczby w kolejności od najmniejszej do największej lub odwrotnie (K-P)
• przedstawiać liczby naturalne na osi liczbowej (K)
• odczytywać współrzędne punktów na osi liczbowej (K-R)
• przedstawiać na osi liczby naturalne
spełniające określone warunki (P-R)
• ustalać jednostki na osiach liczbowych
na podstawie współrzędnych danych punktów (P-R)
• podać liczbę największą i najmniejszą w zbiorze skończonym (P-R)
• zapisywać liczby, których cyfry spełniają podane warunki (R-W)
• tworzyć liczby przez dopisywanie do danej liczby cyfr na początku i na końcu oraz porównywać utworzoną liczbę z daną (D-W)
4–5
Rachunki pamięciowe.
(C–M, EKO, PO)
• nazwy elementów działań (K)
• kolejność wykonywania działań, gdy nie występują nawiasy (K)
• kolejność wykonywania działań, gdy występują nawiasy (P)
• kolejność wykonywania działań, gdy występują nawiasy i potęgi (R)
• pojęcie kwadratu i sześcianu liczby (P)
• rolę liczb 0 i 1 w mnożeniu i dzieleniu (K)
• rolę liczb 0 i 1 w dodawaniu i odejmowaniu (K)
• porównywanie ilorazowe (P)
• porównywanie różnicowe (P)
• pamięciowo dodawać i odejmować liczby w zakresie 100 (K)
• pamięciowo mnożyć liczby dwucyfrowe przez jednocyfrowe w zakresie 100 (K)
• pamięciowo dzielić liczby dwucyfrowe
przez jednocyfrowe lub dwucyfrowe w zakresie 100 (K)
• posługiwać się liczbą 0 w dodawaniu i odejmowaniu (K)
• posługiwać się liczbą 0 w mnożeniu i dzieleniu (K)
• mnożyć przez 0 (K)
• dopełniać składniki do określonej sumy (P)
• obliczać odjemną (odjemnik), gdy dane są różnica i odjemnik (odjemna) (P)
• obliczać dzielną (dzielnik), gdy dane są iloraz i dzielnik (dzielna) (P)
• stosować prawo przemienności i łączności dodawania (R)
• wykonywać dzielenie z resztą (K-P)
• obliczać kwadraty i sześciany liczb (P)
• zamieniać jednostki (P-R)
• rozwiązywać zadania tekstowe:
– jednodziałaniowe (P)
– wielodziałaniowe (R)
• rozwiązywać nietypowe zadania tekstowe wielodziałaniowe (D-W)
• uzupełniać brakujące liczby w wyrażeniu arytmetycznym, tak by otrzymać ustalony wynik (R-W)
• wstawiać nawiasy, tak by otrzymać żądany wynik (D-W)
6
Szacowanie wyników
działań. (REG, ZDR)
• korzyści płynące z szacowania (P)
• szacować wyniki działań (P-R)
• rozwiązywać zadania tekstowe związane z szacowaniem (R-D)
• planować zakupy stosownie do posiadanych środków (D-W)
7
Rachunki pisemne –dodawanie i odejmowanie.
(C–M, REG)
• algorytmy dodawania i odejmowania pisemnego (K)
• potrzebę stosowania dodawania i odejmowania pisemnego (K)
• dodawać i odejmować pisemnie liczby bez przekraczania progu dziesiątkowego i z przekraczaniem jednego progu dziesiątkowego (K)
• dodawać i odejmować pisemnie liczby z przekraczaniem kolejnych progów dziesiątkowych (P)
• mnożyć i dzielić pisemnie liczby wielocyfrowe przez jednocyfrowe (K)
• powiększać lub pomniejszać liczby o n (K-R)
• odtwarzać brakujące cyfry w działaniach pisemnych (P-R)
• rozwiązywać zadania tekstowe z zastosowaniem dodawania pisemnego (P-R)
• odtwarzać brakujące cyfry w działaniach pisemnych (D-W)
• rozwiązywać zadania tekstowe z zastosowaniem działań pisemnych (D)
8
Rachunki pisemne –mnożenie i dzielenie. (C–M, REG)
• algorytmy mnożenia i dzielenia pisemnego (K)
• potrzebę stosowania mnożenia i dzielenia pisemnego (K)
• mnożyć i dzielić pisemnie liczby
wielocyfrowe przez jednocyfrowe (K)
• mnożyć pisemnie liczby wielocyfrowe (P)
• dzielić pisemnie liczby wielocyfrowe przez wielocyfrowe (P)
• mnożyć pisemnie liczby wielocyfrowe przez liczby zakończone zerami (P)
• dzielić liczby zakończone zerami (P)
• powiększać lub pomniejszać liczby n razy (K-R)
• odtwarzać brakujące cyfry w działaniach pisemnych (D-W)
• rozwiązywać zadania tekstowe z zastosowaniem działań pisemnych (D)
9
Sprytne rachunki.
• korzyści płynące z szybkiego liczenia (P)
• korzyści płynące z zastąpienia rachunków pisemnych rachunkami pamięciowymi (P)
• zastąpić iloczyn prostszym iloczynem (P-R)
• mnożyć szybko przez 5 (P)
• zastępować iloczyn sumą dwóch iloczynów (P-D)
• zastępować iloczyn różnicą dwóch iloczynów (P-D)
• dzielić pamięciowo-pisemnie (D-R)
• stosować poznane metody szybkiego liczenia w życiu codziennym (D-R)
• proponować własne metody szybkiego liczenia (D-W)
10
Kolejność działań.
• kolejność wykonywania działań, gdy nie występują nawiasy (K)
• kolejność wykonywania działań, gdy występują nawiasy (P)
• kolejność wykonywania działań, gdy występują nawiasy i potęgi (R)
• kolejność wykonywania działań, gdy nie występują nawiasy a są potęgi (R)
• obliczać wartości wyrażeń arytmetycznych dwudziałaniowych bez użycia nawiasów (K)
• obliczać wartości wyrażeń arytmetycznych dwudziałaniowych z uwzględnieniem kolejności działań i nawiasów (P)
• obliczać wartości wyrażeń arytmetycznych wielodziałaniowych
z uwzględnieniem kolejności działań, nawiasów i potęg (R-D)
• tworzyć wyrażenia arytmetyczne na podstawie treści zadań i obliczać ich wartości (R-W)
• zapisywać podane słownie wyrażenia arytmetyczne i obliczać ich wartości (R-D)
• uzupełniać brakujące liczby w wyrażeniach arytmetycznych tak, by otrzymywać ustalone wyniki (R-D)
• wstawiać nawiasy tak, by otrzymywać żądane wyniki (D)
• układać zadania z treścią do podanych wyrażeń arytmetycznych (R-D)
• stosować zasady dotyczące kolejności wykonywania działań (D)
11-12
Zadania tekstowe.
(EKO, REG)
• rozwiązywać zadania tekstowe dotyczące porównań różnicowych i ilorazowych (P-R)
• tworzyć wyrażenia arytmetyczne na podstawie treści zadań i obliczać ich wartości (R)
• rozwiązywać zadania tekstowe z zastosowaniem działań pamięciowych i pisemnych (R)
• tworzyć wyrażenia arytmetyczne na podstawie treści zadań i obliczać ich wartości (W)
• rozwiązywać zadania tekstowe dotyczące porównań różnicowych
i ilorazowych (D-W)
• rozwiązywać zadania tekstowe z zastosowaniem działań pamięciowych i pisemnych (D-W)
13-14
Praca klasowa i jej poprawa
WŁASNOŚCI LICZB NATURALNYCH
(7 h)
15
Wielokrotności
• pojęcie wielokrotności liczby naturalnej (K)
• pojęcie NWW liczb naturalnych (P)
• wskazywać lub podawać wielokrotności liczb naturalnych (K)
• wskazywać wielokrotności liczb
naturalnych na osi liczbowej (K)
• wskazywać wspólne wielokrotności liczb naturalnych (P-R)
• znajdować NWW liczb naturalnych (R-D)
• znajdować NWW trzech liczb naturalnych (W)
• rozwiązywać zadania tekstowe z wykorzystaniem NWW (W)
• rozwiązywać zadania tekstowe z wykorzystaniem NWW trzech liczb naturalnych (W)
16
Dzielniki
• pojęcie dzielnika liczby naturalnej (K)
• pojęcie liczb doskonałych (R)
• pojęcie NWD liczb naturalnych (P)
• podawać dzielniki liczb naturalnych (K-P)
• wskazywać wspólne dzielniki danych liczb naturalnych (P-R)
• znajdować NWD danych liczb naturalnych (R-D)
• znajdować NWD trzech liczb naturalnych (W)
• znajdować liczbę, gdy dana jest suma jej dzielników oraz jeden z nich (W)
• rozwiązywać zadania tekstowe związane z dzielnikami liczb naturalnych (W)
17-18
Cechy podzielności przez 2, 5, 10, 100 oraz przez 3 i 9
• cechy podzielności przez 2, 3, 4, 5, 9, 10, 100 (P)
• cechy podzielności np. przez 6, 15 (D-W)
• regułę obliczania lat przestępnych (D)
• korzyści płynące ze znajomości cech podzielności (P)
• określać podzielność liczb przez dane liczby (P-D)
• określać czy dany rok jest przestępny
• rozwiązywać zadania tekstowe związane z cechami podzielności(P-R)
• rozwiązywać zadania tekstowe związane z cechami podzielności (D-W)
19
Liczby pierwsze i liczby złożone
•pojęcie liczby pierwszej i liczby złożonej
• że liczby 0 i 1 nie zaliczają się ani do liczb pierwszych, ani do
złożonych (P)
• określać, czy dane liczby są pierwsze, czy złożone (P)
• wskazywać liczby pierwsze i złożone (P)
• obliczać NWW liczby pierwszej i złożonej (P-D)
• podawać NWD liczby pierwszej i złożonej (P-D)
• rozwiązywać zadania tekstowe związane z liczbami pierwszymi złożonymi (P-R)
• obliczać ilość dzielników potęgi liczby pierwszej (R-W)
20
Rozkład liczby na czynniki pierwsze
• sposób rozkładu liczb na czynniki pierwsze (P)
• sposób znajdowania NWD i NWW dwóch liczb na podstawie ich rozkładu na czynniki pierwsze (P-D)
• sposób rozkładu liczb na czynniki pierwsze (P)
• rozkładać liczby na czynniki pierwsze (P-D)
• zapisywać rozkład liczb na czynniki pierwsze za pomocą potęg (R-D)
• zapisać liczbę, gdy znany jest jej rozkład na czynniki pierwsze (P)
• rozkładać na czynniki pierwsze liczby zapisane w postaci iloczynu (D-W)
• rozwiązywać zadania tekstowe z wykorzystaniem NWD trzech liczb naturalnych (W)
21
Sprawdzian
UŁAMKI
ZWYKŁE
(19 h)
22-23
Ułamki zwykłe
i liczby mieszane.
• pojęcie ułamka jako części całości (K)
• budowę ułamka zwykłego (K)
• pojęcie liczby mieszanej (K)
• pojęcie ułamka właściwego i niewłaściwego (P)
• algorytm zamiany liczby mieszanej na ułamek niewłaściwy (P)
• pojęcie ułamka jako wynik podziału całości na równe części (K)
• opisywać części figur lub zbiorów skończonych za pomocą ułamka (K-R)
• zaznaczać określoną ułamkiem część figury lub zbioru skończonego (K-R)
• przedstawiać ułamki zwykłe na osi liczbowej (K-R)
• przedstawiać liczby mieszane na osi liczbowej (P-R)
• odczytywać zaznaczone ułamki na osi liczbowej (K-R)
• odróżniać ułamki właściwe od niewłaściwych (P)
• zamieniać całości na ułamki niewłaściwe (P)
• zamieniać liczby mieszane na ułamki niewłaściwe (R-D)
• rozwiązywać zadania tekstowe związane z ułamkami zwykłymi (R)
• odczytywać zaznaczone ułamki na osi liczbowej (D-W)
• rozwiązywać zadania tekstowe związane z ułamkami zwykłymi
(D-W)
24
Ułamek jako iloraz.
• pojęcie ułamka jako ilorazu dwóch liczb naturalnych (K)
• algorytm wyłączania całości z ułamka (R)
• pojęcie ułamka jako ilorazu dwóch liczb naturalnych (K)
• przedstawiać ułamek zwykły w postaci ilorazu liczb naturalnych i odwrotnie (K)
• stosować odpowiedniości: dzielna– licznik, dzielnik – mianownik, znak dzielenia – kreska ułamkowa (K)
• wyłączać całości z ułamka niewłaściwego (P-R)
• przedstawiać ułamek niewłaściwy na osi liczbowej (R-D)
• rozwiązywać zadania tekstowe związane z pojęciem ułamka jako ilorazu liczb naturalnych (R)
• rozwiązywać zadania tekstowe związane z pojęciem ułamka jako ilorazu liczb naturalnych (D-W)
25
Rozszerzanie i skracanie ułamków.
• zasadę skracania i rozszerzania ułamków zwykłych (K)
• pojęcie ułamka nieskracalnego (P)
• zasadę skracania i rozszerzania ułamków zwykłych (K)
• skracać (rozszerzać) ułamki zwykłe, gdy dana jest liczba, przez którą należy podzielić (pomnożyć) licznik i mianownik (K)
• określać, przez jaką liczbę należy podzielić lub pomnożyć licznik i mianownik jednego ułamka, aby otrzymać drugi (P)
• uzupełniać brakujący licznik lub mianownik w równościach ułamków zwykłych (P-R)
• zapisywać ułamki zwykłe w postaci nieskracalnej (P-R)
• sprowadzać ułamki zwykłe do wspólnego mianownika (P)
• sprowadzać ułamki zwykłe do najmniejszego wspólnego mianownika (R-D)
• rozwiązywać zadania tekstowe związane z rozszerzaniem i skracaniem ułamków zwykłych (R)
• rozwiązywać zadania tekstowe związane z rozszerzaniem i skracaniem ułamków zwykłych (D-W)
26
Porównywanie ułamków.
• algorytm porównywania ułamków o równych mianownikach (K)
• algorytm porównywania ułamków o równych licznikach (P)
• algorytm porównywania ułamków o różnych mianownikach (P)
• algorytm porównywania ułamków do ½ (R)
• algorytm porównywania ułamków poprzez ustalenie, który z nich leży bliżej 1 na osi liczbowej (R)
• porównywać ułamki zwykłe o równych mianownikach (K)
• porównywać ułamki zwykłe o równych licznikach (P)
• porównywać ułamki zwykłe o różnych mianownikach (P-R)
• porównywać liczby mieszane (P-R)
• rozwiązywać zadania tekstowe z zastosowaniem porównywania ułamków zwykłych (R)
• rozwiązywać zadania tekstowe z zastosowaniem porównywania ułamków zwykłych (D-W)
• rozwiązywać zadania tekstowe z zastosowaniem porównywania dopełnień ułamków zwykłych do całości (D-W)
• znajdować liczby wymierne dodatnie leżące między dwiema
danymi na osi liczbowej (D-W)
27
Dodawanie i odejmowanie ułamków o jednakowych mianownikach.
• algorytm dodawania i odejmowania ułamków zwykłych o jednakowych mianownikach (K)
• porównywanie różnicowe (P)
• dodawać i odejmować:
– ułamki zwykłe o tych samych mianownikach (K)
– liczby mieszane o tych samych mianownikach (K-P)
• powiększać ułamki zwykłe o ułamki zwykłe o tych samych mianownikach (K)
• powiększać liczby mieszane o liczby mieszane o tych samych mianownikach (K)
• dopełniać ułamki do całości i odejmować od całości (P)
• uzupełniać brakujące liczby w dodawaniu i odejmowaniu ułamków o jednakowych mianownikach, tak aby otrzymać ustalony wynik (P-R)
• rozwiązywać zadania tekstowe z zastosowaniem dodawania i odejmowania ułamków zwykłych (P-R)
• porównywać ułamki, stosując dodawanie i odejmowanie ułamków zwykłych o jednakowych mianownikach (R-D)
• rozwiązywać zadania tekstowe z zastosowaniem dodawania i odejmowania ułamków zwykłych (D-W)