Marlena Górecka

• • • O mnie
    • PSO matematyka
    • wymagania edukacyjne z matematyki
    • PSO z j. polskiego
    • PSO z j. francuskiego
    • PSO z fizyki
    • PSO z wychowania fizycznego
    • PSO z geografii
    • PSO z j. niemieckiego
    • PSO - zajęcia artystyczne
    • PSO z informatyki
    • PSO z chemii
    • PSO wychowanie fizyczne
    • PSO zajęcia artystyczne fotografia
    • PSO z historii

• • • • PSO z geografii

      • WYMAGANIA EDUKACYJNE NA STOPNIE SZKOLNE - GEOGRAFIA

        KL. III a

         

         

         

        Dopuszczający	Dostateczny	Dobry	Bardzo dobry	Celujący
        Sąsiedzi Polski
        Czech i Słowacji
        lokalizuje na mapie Czechy i Słowację, podaje nazwy stolic Czech i Słowacji oraz wskazuje na mapie ich położenie, podaje przykłady walorów turystycznych Czech i Słowacji	opisuje, korzystając z mapy, położenie geograficzne Czech i Słowacji, lokalizuje na mapie wskazane krainy geograficzne, rzeki oraz miasta Czech i Słowacji	porównuje, na podstawie map, środowisko przyrodnicze (w tym bogactwa mineralne) Czech i Słowacji, podaje przykłady współzależności między środowiskiem przyrodniczym a działalnością gospodarczą w omawianych państwach	wykazuje różnice w rozwoju gospodarczym Czech i Słowacji	wykazuje wpływ przystąpienia do UE Czech i Słowacji na rozwój gospodarczy tych państw
        Ukraina, Białoruś, Litwa
        wskazuje na mapie Ukrainę, Białoruś i Litwę, podaje nazwy stolic omawianych państw oraz lokalizuje je na mapie, odczytuje z mapy nazwy największych rzek oraz miast omawianych państw	opisuje położenie geograficzne Ukrainy, Białorusi i Litwy, wskazuje na mapie miejsca występowania wybranych surowców mineralnych w omawianych państwach, charakteryzuje warunki środowiska przyrodniczego w omawianych państwach z punktu widzenia przydatności dla rolnictwa, wymienia główne kierunki produkcji rolnej w omawianych państwach, przedstawia konsekwencje awarii elektrowni w Czarnobylu	porównuje, na podstawie map, środowisko przyrodnicze Ukrainy, Białorusi i Litwy, przedstawia cechy rolnictwa Ukrainy, Białorusi i Litwy, podaje przykłady przemian społecznych i gospodarczych na Ukrainie, wskazuje przyczyny i konsekwencje ujemnego przyrostu naturalnego na Ukrainie	porównuje, korzystając z danych statystycznych, gospodarkę Białorusi i Litwy, porównuje, korzystając z danych statystycznych, poziom gospodarki Ukrainy z poziomem gospodarki innych państw (uwzględniając główne kierunki oraz cechy wyróżniające)	porównuje zmiany społeczne i gospodarcze zachodzące na Białorusi i na Litwie po 1990 roku, podaje przykłady powiązań gospodarczych między Rosją a Białorusią
        Rosja
        wskazuje na mapie Rosję oraz podaje nazwę jej stolicy, lokalizuje na mapie stolicę Rosji, lokalizuje na mapie wskazane obiekty geograficzne Rosji (krainy geograficzne, rzeki, jeziora, morza, miasta)	opisuje, korzystając z mapy, położenie geograficzne Rosji oraz jej stolicy, podaje przykłady konsekwencji dużej rozciągłości południkowej i równoleżnikowej, wskazuje, korzystając z map tematycznych, miejsca występowania wybranych surowców mineralnych i obszary upraw wybranych roślin, wymienia przyczyny spadku liczby ludności Rosji w ostatnim okresie, przedstawia zróżnicowanie narodowościowe i kulturowe Rosji, wskazuje, korzystając z mapy demograficznej, obszary o dużej i małej gęstości zaludnienia	charakteryzuje, na podstawie map, środowisko przyrodnicze Rosji, porównuje, korzystając z map, środowisko przyrodnicze europejskiej i azjatyckiej części Rosji, wykazuje różnice w zaludnieniu różnych regionów Rosji i wskazuje przyczyny tych różnic, wykazuje rolę surowców energetycznych w gospodarce Rosji	wykazuje zależności między elementami środowiska przyrodniczego Rosji, porównuje zagospodarowanie azjatyckiej i europejskiej części Rosji, podaje przyczyny wyludniania się Syberii	ocenia, na podstawie map, warunki środowiska przyrodniczego wskazanych obszarów Rosji z punktu widzenia życia i działalności człowieka, wyszukuje w źródłach statystycznych dane dotyczące miejsca Rosji w produkcji przemysłowej świata
        Niemcy
        lokalizuje na mapie Niemcy oraz ich stolicę, lokalizuje na mapie przynajmniej trzy rzeki i trzy miasta Niemiec	opisuje, korzystając z mapy, położenie geograficzne Niemiec oraz ich stolicy, lokalizuje na mapie wskazane obiekty geograficzne Niemiec: krainy geograficzne, rzeki, miasta, wymienia główne cechy gospodarki Niemiec (nowoczesny, dobrze rozwinięty przemysł, wysoki poziom rolnictwa towarowego)	charakteryzuje, na podstawie map, środowisko przyrodnicze Niemiec, wykazuje na przykładach związek produkcji rolnej Niemiec z warunkami środowiska przyrodniczego, identyfikuje cechy rolnictwa towarowego, przedstawia główne kierunki i przyczyny zmian w strukturze przemysłu w Reńsko-Westfalskim Okręgu Przemysłowym jako przykład zmian zachodzących w przemyśle w Europie Zachodniej	wyjaśnia, dlaczego starzenie się społeczeństwa Niemiec jest problemem społecznym i gospodarczym (z uwzględnieniem imigracji) przedstawia problemy gospodarcze powstałe w wyniku połączenia NRD i RFN, ocenia, na podstawie danych statystycznych, efektywność i towarowość  rolnictwa Niemiec	ocenia środowisko przyrodnicze z punktu widzenia gospodarki kraju, wyjaśnia przyczyny dynamicznego rozwoju gospodarczego Niemiec, wykazuje rolę Niemiec w Europie
        Europa
        Kraje skandynawskie
        lokalizuje na mapie kraje skandynawskie oraz ich stolice	pojęcia: gejzer   przedstawia, korzystając z map, cechy położenia państw skandynawskich, podaje, korzystając z map, cechy środowiska przyrodniczego państw skandynawskich, wymienia czynniki wpływające na średnią długość życia ludności w krajach skandynawskich, podaje przykłady działalności gospodarczej państw skandynawskich wynikającej z cech środowiska przyrodniczego tych krajów	wykazuje, na podstawie map tematycznych, związki między głównymi cechami środowiska przyrodniczego Europy Północnej a głównymi kierunkami rozwoju gospodarczego omawianych państw: wpływ nadmorskiego położenia na gospodarkę Norwegii, racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych (w tym rzek) w krajach Europy Północnej, wykorzystanie cech środowiska przyrodniczego dla rozwoju rolnictwa w Danii, wykorzystanie cech środowiska przyrodniczego dla rozwoju rybołówstwa w Islandii	przedstawia, na podstawie map: wspólne cechy środowiska przyrodniczego omawianych państw, cechy środowiska przyrodniczego wyróżniające dane państwo, wykazuje zależność między położeniem Islandii w strefie ryftu a występowaniem wulkanów i gejzerów, podaje cechy gospodarki, które wyróżniają dane państwo	porównuje, na podstawie danych statystycznych, wskaźniki rozwoju gospodarczego państw skandynawskich
        Wielka Brytania
        wskazuje na mapie wielką Brytanię oraz jej stolicę, przedstawia wyspiarskie położenie Wielkiej Brytanii	podaje cechy położenia Wielkiej Brytanii, lokalizuje na mapie wskazane wyspy należące do Wielkiej Brytanii, lokalizuje na mapie krainy geograficzne i historyczne Wielkiej Brytanii, wykazuje wpływ położenia Wielkiej Brytanii na jej klimat	charakteryzuje środowisko przyrodnicze Wielkiej Brytanii, przedstawia główne kierunki i przyczyny zmian w strukturze przemysłu Okręgu Środkowoangielskiego przedstawia cechy nowoczesnego przemysłu i rolnictwa Wielkiej Brytanii	wykazuje znaczenie rewolucji przemysłowej i podbojów kolonialnych dla rozwoju Wielkiej Brytanii	przedstawia rolę imigrantów w gospodarce kraju
        Francja
        wskazuje na mapie Francję i jej stolicę, wskazuje na mapie przynajmniej trzy rzeki i trzy miasta Francji, przedstawia znaczenie Paryża jako światowej metropolii	pojęcia: technopolia   opisuje położenie geograficzne Francji oraz jej stolicy, lokalizuje na mapie główne krainy geograficzne, lokalizuje na mapie wskazane: rzeki, miasta, wskazuje, korzystając z map tematycznych, miejsca występowania wybranych surowców mineralnych i obszary upraw wybranych roślin	charakteryzuje, na podstawie map, środowisko przyrodnicze Francji, lokalizuje na mapie wskazane okręgi przemysłowe, wykazuje wpływ warunków środowiska przyrodniczego na kierunki produkcji rolnej w różnych regionach Francji, wykazuje cechy rolnictwa towarowego i wyjaśnia przyczyny wysokiego poziomu rolnictwa Francji, uzasadnia znaczenie Paryża jako światowej metropolii	przedstawia rolę rolnictwa i przemysłu w gospodarce kraju, przedstawia cechy położenia, wielkości oraz układu przestrzennego Paryża	porównuje, na podstawie danych statystycznych, efektywność rolnictwa Francji z rolnictwem innych państw Europy, przedstawia, na podstawie wskazanych źródeł wiedzy, pozycję Francji w gospodarce Europy
        Austria
        lokalizuje na mapie Austrię i jej stolicę, wskazuje na mapie obiekty geograficzne: Alpy, Dunaj, podaje przykłady działalności gospodarczej w Alpach na przykładzie Austrii	opisuje położenie geograficzne Austrii oraz jej stolicy, charakteryzuje łańcuch górski Alp	wykazuje (na przykładzie Austrii) wpływ gór na: rozmieszczenie ludności, gospodarkę krajów alpejskich, piętrowość gospodarki rolnej w Alpach, wykorzystanie rzek do rozwoju energetyki, rozwój turystyki, transport	wykazuje związki między elementami środowiska przyrodniczego Alp (piętrowość klimatu i roślinności, gleby, fen)	przedstawia problemy rozwoju turystyki w Austrii
        Walory turystyczne Europy Południowej. Planujemy wycieczkę po wybranych krajach Europy
        podaje, korzystając z mapy, nazwy europejskich państw położonych nad Morzem Śródziemnym, uzasadnia, dlaczego turyści chętnie odwiedzają państwa położone w rejonie Morza Śródziemnego, projektuje, na podstawie wskazanego źródła wiedzy geograficznej, trasę wycieczki po wybranym mieście Europy	wymienia nazwy państw położonych w Europie Południowej i lokalizuje je na mapie, wymienia przykłady elementów środowiska  przyrodniczego, które stanowią walory turystyczne państw śródziemnomorskich, wymienia przykłady zabytków kultury materialnej państw Europy Południowej, wymienia przykłady miast w wybranym regionie Europy najchętniej odwiedzanych przez turystów, wymienia przykłady zabytków kultury materialnej we wskazanych miastach Europy	pojęcia: przemysł turystyczny   przedstawia wspólne cechy środowiska przyrodniczego krajów basenu Morza Śródziemnego, wymienia przykłady walorów turystycznych państw śródziemnomorskich, opracowuje, korzystając z map, przewodników, internetu, trasę wycieczki po wybranej części Europy, prezentuje opracowaną trasę wycieczki po wybranej części Europy	wymienia, na podstawie dowolnych źródeł informacji geograficznej,  przykłady miejsc ( w tym miasta) Europy Południowej najchętniej odwiedzane przez turystów, rozpoznaje na fotografiach wskazane zabytki kultury materialnej Europy	wykazuje związki między rozwojem turystyki państw Europy Południowej a warunkami przyrodniczymi tych państw, wykazuje wpływ dziedzictwa kultury śródziemnomorskiej na rozwój turystyki w regionie basenu Morza Śródziemnego
        Azja
        Azja – kontynent kontrastów
        lokalizuje na mapie Azję, opisuje położenie Azji w stosunku do równika i południka 0°, lokalizuje, korzystając z mapy, wskazane obiekty geograficzne: największe wyspy i półwyspy, krainy geograficzne (Himalaje i ich najwyższy szczyt, przynajmniej dwie wyżyny i dwie niziny), rzeki (przynajmniej cztery)	opisuje położenie geograficzne Azji w stosunku do innych kontynentów i oceanów, nazywa i lokalizuje na mapie wybrane elementy linii brzegowej Azji, nazywa i lokalizuje na mapie główne formy ukształtowania powierzchni Azji, wskazuje na mapie Azji obszary występowania głównych typów klimatu, wskazuje na mapie Azji obszary występowania wybranych formacji roślinnych, podaje przynajmniej dwa przykłady kontrastów przyrodniczych Azji	oblicza rozciągłość południkową i równoleżnikową Azji, charakteryzuje, korzystając z map tematycznych, środowisko przyrodnicze wskazanego obszaru Azji, wyjaśnia mechanizm powstawania monsunów, wskazuje na mapie obszary bezodpływowe	przedstawia związek między klimatem a stanem wód rzek w Azji w różnych porach roku, wyjaśnia przyczynę występowania bagien na Nizinie Zachodniosyberyjskiej, wykazuje, na podstawie map tematycznych, że Azja jest kontynentem wielkich geograficznych kontrastów	ocenia środowisko przyrodnicze wskazanych obszarów Azji z punktu widzenia życia i działalności człowieka
        Chiny
        lokalizuje na mapie Chiny i ich stolicę, lokalizuje na mapie wybrane obiekty geograficzne: Nizinę Chińską, Tybet, Himalaje, Huang-ho, Jangcy, podaje liczbę ludności Chin, odczytuje, korzystając z mapy, nazwy największych miast Chin, podaje przykłady roślin uprawianych w Chinach, wskazuje na mapie obszary upraw ryżu w Chinach	opisuje położenie geograficzne Chin oraz ich stolicy, przedstawia, na podstawie map tematycznych, warunki przyrodnicze obszarów, na których kształtowały się najstarsze azjatyckie cywilizacje, lokalizuje, korzystając z mapy, wskazane obiekty geograficzne: krainy geograficzne, rzeki, miasta, lokalizuje, korzystając z mapy, obszary wydobycia wybranych  surowców mineralnych oraz rejony upraw wybranych roślin	przedstawia, korzystając z map tematycznych, zróżnicowanie środowiska przyrodniczego Chin, wyjaśnia, korzystając z map tematycznych, przyczyny zróżnicowania rozmieszczenia ludności na obszarze Chin, wykazuje związek rytmu upraw ryżu z cechami klimatu monsunowego, identyfikuje cechy rolnictwa intensywnego (przy dużym nakładzie pracy ludzi), przedstawia znaczenie Chin w gospodarce światowej	wykazuje, na podstawie wykresów i danych liczbowych, przemiany ludnościowe i urbanizacyjne w Chinach, wykazuje związek między zróżnicowaniem warunków środowiska przyrodniczego na obszarze Chin a typem rolnictwa (Chiny Wschodnie, Chiny Zachodnie), wskazuje, korzystając z wykresów i danych liczbowych, zmiany znaczenia Chin w gospodarce światowej	ocenia radykalną politykę demograficzną wprowadzoną przez chińskie władze i wymienia przykłady jej konsekwencji, wskazuje przyczyny dynamicznego rozwoju przemysłu w Chinach
        Japonia
        wskazuje na mapie położenie Japonii i jej stolicy, odczytuje, posługując się mapą, nazwy głównych wysp archipelagu japońskiego oraz oblewających go mórz, wymienia klęski żywiołowe nawiedzające Japonię, wymienia nazwy i wskazuje na mapie położenie trzech japońskich miast, podaje przykłady znanych produktów przemysłu japońskiego	opisuje cechy położenia geograficznego Japonii oraz jej stolicy, wskazuje na mapie największe wyspy japońskie i podaje ich nazwy, wykazuje na przykładach dostosowanie życia ludności i gospodarki do warunków środowiska przyrodniczego	pojęcia: marikultura   opisuje kulturę japońską z uwzględnieniem cech narodowych Japończyków i ich znaczenia dla rozwoju gospodarki kraju, podaje przykłady koncernów japońskich, które odgrywają dużą rolę w gospodarce światowej, wykazuje związek występowania wulkanów i trzęsień ziemi z położeniem wysp japońskich na granicy płyt litosfery, wyjaśnia przyczyny występowania tsunami, wyjaśnia przyczyny występowania tajfunów	wykazuje znaczenie czynników społeczno-kulturowych w tworzeniu nowoczesnej gospodarki Japonii, wykazuje, korzystając z wykresów i danych liczbowych,  że Japonia jest potęgą gospodarczą świata	wykazuje dostosowanie gospodarki Japonii do warunków środowiska przyrodniczego
        Indie
        wskazuje na mapie Indie oraz ich stolicę, wymienia główne rośliny uprawiane w Indiach, podaje przykłady wpływu religii (hinduizmu) na życie mieszkańców Indii	opisuje położenie geograficzne Indii oraz ich stolicy, lokalizuje, korzystając z mapy, wskazane obiekty geograficzne: krainy geograficzne, rzeki, miasta, podaje liczbę ludności Indii, opisuje, na czym polega podział kastowy społeczeństwa Indii, podaje przykłady kontrastów gospodarczych Indii, wykazuje związek rytmu upraw i „kultury ryżu” z cechami klimatu monsunowego w Indiach i innych krajach Azji Południowo-Wschodniej	charakteryzuje, korzystając z map, krainy geograficzne Indii, opisuje kontrasty społeczne w Indiach, przedstawia tradycyjne i nowoczesne działy przemysłu, wymienia cechy rolnictwa Indii i problemy jego rozwoju, wymienia i lokalizuje na mapie główne obszary rolnicze Indii z uwzględnieniem rodzaju upraw	podaje przyczyny i konsekwencje rozwoju wielkich miast, omawia najważniejsze przyczyny hamujące rozwój rolnictwa w Indiach (system dzierżawy, analfabetyzm ludności wiejskiej, wielkość gospodarstw rolnych, ubóstwo ludności wiejskiej)	wyjaśnia najważniejsze problemy wynikające z przeludnienia, wykazuje wpływ religii (hinduizmu) na życie mieszkańców i gospodarkę Indii, wyjaśnia przyczyny gwałtownego rozwoju przemysłu high-technology w Indiach
        Azja Południowo-Zachodnia
        lokalizuje, korzystając z mapy, region Bliskiego Wschodu, wskazuje ropę naftową jako główne źródło dochodu większości państw regionu	wymienia kraje muzułmańskie Bliskiego Wschodu, omawia, korzystając z mapy, położenie krajów Bliskiego Wschodu, wykazuje wpływ klimatu na cechy rolnictwa i regionu	charakteryzuje region Bliskiego Wschodu, uwzględniając: cechy kulturowe, zasoby ropy naftowej, poziom rozwoju gospodarczego, wykazuje wpływ religii (islamu) na życie społeczne i gospodarkę regionu, wymienia sposoby sztucznego nawadniania w krajach regionu	wykazuje związek gospodarki państw Bliskiego Wschodu z posiadanymi złożami ropy naftowej	wskazuje nowe działy przemysłu i usług, które obecnie rozwijają się w krajach Bliskiego Wschodu
        Wybrane regiony świata
        Środowisko przyrodnicze Afryki
        opisuje położenie geograficzne Afryki w stosunku do równika i południka 0°, lokalizuje, korzystając z mapy, wskazane obiekty geograficzne: Kotlinę Konga, Atlas, Kilimandżaro, Nil, Kongo, J. Wiktorii oraz J. Tanganika, lokalizuje, korzystając z mapy, obszary występowania lasu równikowego (w Kotlinie Konga), pustyń (Sahara) oraz sawanny	lokalizuje, korzystając z mapy, wskazane obiekty geograficzne: kotliny, wyżyny, góry, rzeki, jeziora, opisuje, korzystając z map tematycznych, cechy środowiska przyrodniczego Afryki	wyjaśnia związek występowania stref klimatyczno-roślinno-glebowych w Afryce i ich symetrycznego układu względem równika z położeniem geograficznym tego kontynentu	wyjaśnia powstawanie pasatów	wyjaśnia przyczyny występowania wulkanów i rowów tektonicznych w Afryce
        Strefa Sahelu
        lokalizuje, korzystając z mapy, strefę Sahelu, wymienia główne zajęcia ludności zamieszkującej region Sahelu	opisuje, korzystając z mapy, położenie geograficzne Sahelu, charakteryzuje, na podstawie map tematycznych, środowisko przyrodnicze Sahelu, opisuje życie ludzi i formy gospodarowania w strefie Sahelu, wymienia nazwy roślin żywieniowych uprawianych w strefie Sahelu, ocenia zasoby wodne Sahelu	podaje, korzystając z mapy, nazwy państw położonych w strefie Sahelu, wykazuje związek między działalnością człowieka w strefie Sahelu a zmianami zachodzącymi w środowisku przyrodniczym tego regionu, uzasadnia potrzebę racjonalnego gospodarowania zasobami przyrody w środowisku charakteryzującym się poważnymi niedoborami słodkiej wody	wykazuje na przykładzie strefy Sahelu związek między formami gospodarowania człowieka a zasobami wodnymi	wyjaśnia, na czym polega pustynnienie Sahelu, podaje przykłady konfliktów zbrojnych (plemiennych, międzypaństwowych) i wskazuje obszary ich występowania
        Afryka na południe od Sahary
        opisuje poziom życia ludności w krajach położonych na południe od Sahary	wymienia dwa najważniejsze problemy społeczne regionu (problem wyżywienia ludności, występowanie chorób)	wymienia najważniejsze problemy demograficzne i gospodarcze państw afrykańskich położonych na południe od Sahary	porównuje poziom życia ludności w krajach Afryki położonych na południe od Sahelu, określa związki pomiędzy problemami wyżywienia ludności, występowaniem chorób (m.in. AIDS) a poziomem życia w krajach na południe od Sahary	wyjaśnia, dlaczego rolnictwo Afryki nie zaspokaja potrzeb ludności, wykazuje związek podziału politycznego Afryki oraz niektórych problemów społeczno-gospodarczych z przeszłością kolonialną tego kontynentu
        Środowisko przyrodnicze Ameryki Północnej i Południowej
        opisuje położenie Ameryki Północnej i Południowej w stosunku do południka 0°, równika i oceanów, nazywa i wskazuje na mapie wybrane krainy geograficzne obu Ameryk: Andy, Kordyliery, Nizinę Amazonki, Nizinę Zatokową, Równiny Prerii, Wyżynę Brazylijską, nazywa i wskazuje na mapie po dwie największe rzeki Ameryk	omawia, korzystając z mapy, położenie geograficzne Ameryki Północnej i Południowej, lokalizuje na mapie wybrane obiekty geograficzne obu Ameryk (krainy geograficzne, rzeki, jeziora), wskazuje obszary występowania wybranych formacji roślinnych	charakteryzuje, korzystając z map tematycznych, środowisko przyrodnicze Ameryki Północnej i Południowej, podaje przyczyny występowania wulkanów i trzęsień ziemi na zachodnich wybrzeżach omawianych kontynentów wykazuje związek strefowości roślinnej kontynentu ze strefowością klimatyczną	wykazuje, korzystając z map tematycznych, podobieństwa i różnice między środowiskiem przyrodniczym Ameryki Północnej i Południowej	wyjaśnia wpływ południkowego układu krain geograficznych na klimat Ameryk
        Stany Zjednoczone
        wskazuje na mapie Stany Zjednoczone i ich stolicę, nazywa i wskazuje na mapie państwa sąsiadujące ze Stanami Zjednoczonymi, wskazuje na mapie wybrane krainy geograficzne, rzeki (przynajmniej trzy), jeziora (cztery), lokalizuje, korzystając z mapy, obszary gęsto zaludnione oraz przynajmniej pięć wielkich miast Stanów Zjednoczonych, podaje główne kierunki migracji do Stanów Zjednoczonych dawniej i współcześnie	opisuje, korzystając z mapy, położenie geograficzne Stanów Zjednoczonych oraz ich stolicy, przedstawia, korzystając z wykresów lub danych statystycznych, zróżnicowanie rasowe i etniczne społeczeństwa Stanów Zjednoczonych, przedstawia, korzystając z mapy, rozmieszczenie ludności Stanów Zjednoczonych, lokalizuje, korzystając z mapy, wybrane miasta (w tym wchodzące w skład megalopolis), lokalizuje, korzystając z mapy, główne obszary rolnicze i miejsca występowania wybranych surowców mineralnych oraz największe okręgi przemysłowe, przedstawia cechy przemysłu Stanów Zjednoczonych (masowa produkcja, wysoki poziom techniczny, automatyzacja produkcji), podaje przykład Doliny Krzemowej jako okręgu przemysłowego najnowszej generacji	przedstawia cechy miast amerykańskich, wymienia czynniki rozwoju wielkich miast, przedstawia, na podstawie map tematycznych, zróżnicowanie środowiska przyrodniczego Stanów Zjednoczonych i jego wpływ na gospodarkę kraju, wymienia cechy rolnictwa Stanów Zjednoczonych (wielkoobszarowe prywatne gospodarstwa rolne, towarowość rolnictwa, wysoki stopień mechanizacji, ekstensywny sposób gospodarowania, monokultury, specjalizacja gospodarstw rolnych), przedstawia, korzystając z danych statystycznych, rolę Stanów Zjednoczonych w gospodarce światowej, wykazuje rolę przemysłu nowoczesnych technologii w gospodarce kraju	wyjaśnia przyczyny zróżnicowania etnicznego i rasowego społeczeństwa Stanów Zjednoczonych, podaje przykłady okręgów przemysłowych najnowszej generacji, wykazuje związki między rozmieszczeniem okręgów przemysłowych a występowaniem surowców mineralnych	wyróżnia główne cechy i przyczyny wielokulturowości społeczeństwa Stanów Zjednoczonych, wykazuje rolę imigrantów w rozwoju gospodarczym Stanów Zjednoczonych, wykazuje związki między gospodarką rolną a warunkami środowiska przyrodniczego różnych regionów kraju (z uwzględnieniem cech rolnictwa ekstensywnego)
        Brazylia
        wskazuje na mapie Brazylię i jej stolicę, lokalizuje na mapie obiekty geograficzne Brazylii: krainy geograficzne, rzeki (dwie najdłuższe), wymienia nazwy dwóch roślin plantacyjnych uprawianych w Brazylii, przedstawia warunki życia ludności w dzielnicach nędzy, podaje przykłady działalności gospodarczej w Amazonii	opisuje, korzystając z mapy, położenie geograficzne Brazylii oraz jej stolicy, przedstawia pochodzenie ludności Brazylii, podaje przyczynę wzrostu liczby ludności miejskiej Brazylii, identyfikuje konflikt interesów pomiędzy ekologicznymi skutkami wylesiania Amazonii a jej gospodarczym wykorzystaniem	określa cechy rozwoju i problemy wielkich miast Brazylii, podaje przykłady wpływu warunków przyrodniczych na gospodarkę kraju	wyjaśnia, na przykładzie Brazylii, przyczyny zróżnicowania kulturowego i etnicznego Ameryki Południowej	uzasadnia koncentrację ludności i przemysłu na południowo-wschodnim wybrzeżu Brazylii
        Związek Australijski
        wskazuje na mapie Australię i opisuje jej położenie względem zwrotnika Koziorożca, wymienia nazwy i wskazuje na mapie oceany oblewające Australię, lokalizuje na mapie wybrane obiekty geograficzne: Alpy Australijskie, Górę Kościuszki, Murray-Darling, jezioro Eyre, wymienia nazwy charakterystycznych roślin i zwierząt Australii	pojęcia: wody artezyjskie   omawia, korzystając z mapy, położenie geograficzne Australii oraz jej stolicy, lokalizuje, korzystając z mapy, wybrane obiekty geograficzne Australii (w tym pustynie i baseny artezyjskie, Wielką Rafę Koralową), wymienia przykłady osobliwości flory i fauny Australii, uzasadnia, że Australia jest najbardziej suchym kontynentem świata  przedstawia, korzystając z map, rozmieszczenie upraw i chowu zwierząt, wykazuje związek gospodarki rolnej z występowaniem basenów artezyjskich, wskazuje na mapie obszary występowania wybranych bogactw mineralnych	przedstawia wpływ czynników klimatycznych na klimat Australii, wyjaśnia przyczyny suchości klimatu Australii, charakteryzuje, korzystając z map tematycznych, środowisko przyrodnicze Australii, opisuje warunki geologiczne występowania wód artezyjskich, wymienia regiony Australii o najkorzystniejszych warunkach dla rozwoju gospodarczego, wyjaśnia nierównomierne rozmieszczenie ludności Australii	wykazuje związek roślinności z warunkami klimatycznymi Australii, wyjaśnia rozmieszczenie obszarów o najkorzystniejszych warunkach dla rozwoju gospodarki kraju, przedstawia cechy rolnictwa ekstensywnego Australii	wyjaśnia przyczyny występowania reliktowych gatunków zwierząt w Australii, wyjaśnia pochodzenie polskich nazw na mapie Australii, wykazuje odmienne cechy gospodarki Australii od gospodarki innych krajów wysoko rozwiniętych
        Arktyka i Antarktyka
        lokalizuje na mapie Antarktydę i Arktykę, opisuje warunki klimatyczne obszarów polarnych, podaje przykłady roślin i zwierząt żyjących w Arktyce i Antarktyce	omawia, korzystając z mapy,  położenie geograficzne i granice obszarów polarnych, przedstawia cechy środowiska przyrodniczego Arktyki i Antarktyki, podaje przykłady działalności człowieka na obszarach polarnych, podaje przykłady zmian zachodzących w środowisku przyrodniczym obszarów polarnych	wyjaśnia związek cech środowiska przyrodniczego obszarów polarnych z ich położeniem wokół biegunów, porównuje status prawny Arktyki i Antarktydy, podaje przyczyny zmian zachodzących w środowisku przyrodniczym obszarów polarnych	wykazuje wpływ wzrostu efektu cieplarnianego na: wielkość i grubość pokrywy lodowej obszarów polarnych, zmiany w świecie roślin i zwierząt obszarów polarnych	porównuje zmiany zachodzące w środowisku przyrodniczym Arktyki i Antarktyki, wykazuje wpływ zmian zachodzących aktualnie w środowisku przyrodniczym obszarów polarnych na zmiany w skali globalnej
        Problemy współczesnego świata
        podaje przykłady problemów współczesnego świata	podaje przykłady problemów współczesnego świata: środowiskowych, społecznych, gospodarczych, politycznych	wskazuje miejsca konfliktów zbrojnych na Bliskim Wschodzie	uzasadnia, że większość problemów ogólnoświatowych zrodziło się jako problemy lokalne, uzasadnia potrzebę współpracy międzynarodowej w celu łagodzenia problemów światowych	wyszukuje w różnych źródłach wiedzy informacji o współczesnych problemach ogólnoświatowych, w tym o aktualnych konfliktach zbrojnych